یادداشت سردبیر: سال گذشته تصمیم گرفتیم شور و هیجان خودمان برای دیدن فیلم کوتاه و برای شناختن نام‌ها و نگاه‌های تازه را در ظرف یک جشنواره کوچک و جمع و جور بریزیم. نمی‌دانم چه شد یا چه کردیم که، کجای کار را خلاف عادت بیمار زمانه رفتیم که، سریع‌تر از آنچه پیش‌بینی می‌کردیم، خیلی سریع‌تر، جماعت نگران از تغییر و تازه‌گی قصد کردند به شکستن ظرف تازه ما. دیدیم چاره‌ای نداریم جز بازگشتن سراغ رخت‌های کهنه. اما نمی‌خواستیم همان رخت‌های کهنه را با همان عادت دیروز تن کنیم. پس تصمیم گرفتیم کهنه را تازه بکنیم. چطور؟
فیدان از آغاز فعالیت خود به بهانه‌های مختلف تلاش کرده تا ارزیابی خود از هر جمع فیلم کوتاهی را ثبت و منتشر بکند. این که بدانیم و بدانند که ما کجا فیلم کوتاه و شاید مهم‌تر از آن، در جغرافیا و مقیاس فیلم کوتاه، کجای زمانه خودمان ایستاده‌ایم. چه نسبتی با آن داریم و چرا دائم از تغییر و تازه‌گی حرف می‌زنیم. جدول‌های ارزشگذاری و جمع‌بندی فیدان در پایان جشنواره‌ها یا رویدادها، یا پیشنهادهای فیدان برای دیدن چند فیلم کوتاه در ابتدای جشنواره‌ها راهکار ما برای این دست اعلام موضع‌ها بود و هست. اما این کار ما همواره یک ایراد بزرگ داشت. فیدان همواره محدود بود به انتخاب‌های جمعی دیگر. نگاه و سلیقه گروهی دیگر. جشنواره‌ها پیش از ما تصمیم می‌گرفتند که ما در مقابل سلیقه آن‌ها اعلام نظر و اعلام موضع کنیم. هر چقدر هم که در نهایت فیدان مخالف یا موافق رویه و سلیقه انتخاب آن رویدادها بود در نهایت همواره تابعی از آن باقی می‌ماند. نه چیزی تماما جدید. تماما تازه. ایده برگزاری جشنواره هم از همینجا آمد. از تلاش برای جستن تازه‌گی و صدایِ نگاهِ حرفِ خودمان. حالا اما جشنواره را نداریم. پس عادت تازه ما برای پوشیدن رخت‌های کهنه چه می‌تواند باشد؟ شکستن آن محدودیت‌ها و تابعیت‌های پیشین! ما تجربه برگزاری جشنواره خودمان را داشتیم. پس باید با آن یک کاری می‌کردیم. شاید جالب باشد بدانید که همان یک دوره برگزاری جشنواره ما را بزرگ‌تر کرده بود. بیشتر از چیزی که می‌خواستیم و پیش‌بینی می‌کردیم. پس تابعیت خودمان از رویدادهای دیگر را انکار کردیم و گفتیم دامنه ارزشیابی‌ها و جمع‌بندی‌های خودمان را از محدود جشنواره‌های دیگران پیش‌تر ببریم و از فیلم‌سازها بخواهیم که به انتخاب و میل خودشان ما را در این کار همراهی کنند. حالا فقط ما یک محدودیت داریم. محدودیتی قابل احترام و کاملا طبیعی. حق انتخاب فیلم‌ساز برای وارد شدن به محدوده بازی ما.
در قدم اول ۶۰۰ فیلم‌ساز به ما اعتماد کردند. البته ما کماکان به بهانه‌های مختلف در رویدادهای مختلف فیلم‌های کوتاه دیگری هم دیده بودیم. ما آن فیلم‌ها را هم در نظر گرفته‌ایم. پس حق انتخاب ما هم در این بازی دخیل است. از روی عدد دقیقی برای تعداد فیلم‌های بررسی شده نداریم. از تک تک اعضای تحریریه فیدان خواستیم خارج از فیلم‌های ارسال شده توسط فیلم‌سازها و نمایندگان رسمی فیلم‌ها، اگر در هر رویداد رسمی دیگری فیلمی دیده‌اند و به نظرشان آن فیلم را باید دیگر اعضای تحریریه هم ببینند اعلام کنند. از این رو برخلاف سال‌های گذشته دامنه فیلم‌هایی که امسال برای انتخاب بهترین فیلم کوتاه سال فیدان مورد بررسی قرار گرفته‌اند به راحتی حداقل ۳ تا ۴ برابر سال‌های گذشته است. این اتفاق برای خود ما بسیار با ارزش است. بر این باوریم که عیار کاری که کرده‌ایم بالاتر است و در قدم اول ۳۰ فیلمی که برای فهرست نیمه‌نهایی و حالا ۱۰ فیلمی که به عنوان بهترین فیلم‌های کوتاه سال انتخاب کرده‌ایم تصویری دقیق‌تر از محاصل کار خلاقه یک جمع بزرگ را به دست می‌دهد. جمعی متشکل از فیلم‌سازها و منتقدان. هیجان زده‌ایم که باز هم خودمان را غافلگیر کرده‌ایم. نام‌های تازه در بین آن ۳۰ فیلم اولیه (اینجا ببینید) و حالا در بین این ۱۰ فیلم نهایی کم نیستند. و مفتخریم که عیار صداقت و دقت ما حالا در پیش نگاه مخاطبانمان قرار گرفته و در زمینی دیگر دوباره سنجیده خواهد شد.
یک توضیح کوچک هم در مورد اینکه چرا حالا، در این تاریخ داریم بهترین‌های سالی که گذشته را اعلام می‌کنیم. ۳ دلیل برای این کار داریم. اول اینکه بررسی دقیق و چندباره این تعداد فیلم کاری نیست که بخواهیم و بتوانیم در ظرف زمانی کوتاه‌تر بریزیم. بازبینی فیلم‌ها از همان روز نخست انتشار فراخوان، از ۱ آبان ۱۴۰۰ آغاز شده بود اما طبعا از ۳۰ بهمن با پایان یافتن مهلت ارسال فیلم‌ها شدت بیشتری گرفت. از این رو ۷ ماه صرف این مرحله شده است. طبعا زمان کوتاه‌تر نتیجه‌ای ناخالص‌تر می‌داشت و ما این را نمی‌خواهیم. دیدن با دقت تک تک فیلم‌ها ارسال شده کوچک‌ترین وظیفه ما در قبال فیلم‌سازانی ست که انتخاب کرده‌اند با ما همراه باشند. دلیل دوم بیشتر به تقویم سالانه فیلم کوتاه ارتباط دارد. ذاتا به خاطر برگزاری جشنواره فیلم کوتاه تهران در فصل پاییز، سازمان ساخت فیلم‌های کوتاه با تقویم این رویداد هماهنگ شده است. از این رو عملا قرار گرفتن در حد فاصل تاریخ مشخصی از این تقویم برای داشتن فرصت کافی جهت بررسی فیلم‌ها و نیز استفاده بردن از محدوده تاریخی اتمام ساخت فیلم‌ها و آغاز توزیع آن‌ها برای ما امری کلیدی است. تا هر سال بتوانیم بیشتر میزان فیلم‌های ساخته شده در آن سال را میزبانی بکنیم. دلیل سوم به تاریخ تولد فیدان ربط دارد. ۱ تیر ماه تاریخ آغاز فعالیت فیدان است. دوست داریم این روز حامل اتفاق بزرگی از جانب ما هم باشد. از این روی اعلام اسامی بهترین فیلم‌های کوتاه سال در این تاریخ را می‌توانید تلاش ما برای سهیم شدن شادی‌مان با شما بدانید. امروز ۱ تیر ماه ۱۰۴۱ سالگرد هفت ساله‌گی تاسیس فیدان است.
در پایان از تک تک فیلم‌سازانی که آثار خودشان را برای فراخوان ما ارسال کردند و تک تک اعضای تحریریه فیدان که ماه‌ها درگیر استخراج این فهرست نهایی، این ده فیلم کوتاه سال فیدان بوده‌اند سپاسگزارم. در ادامه از ما در مورد این ۱۰ فیلم بیشتر خواهید شنید. پس لطفا منتظر انتشار متن‌هایی در مورد این فیلم‌ها در روزهای آینده باشید.
هادی علی‌پناه
یک تیرماه ۱۴۰۱
درباره سیستم ارزشگذاری فیلم‌ها در فیدان بیشتر بدانید
درباره فیلم‌ها
بازگشت به پیش رو | درباره فیلم کوتاه «آشوب» به کارگردانی علی شریفی | نوشته: امین پاک‌پرور
معجزه نشان ندادن | درباره فیلم کوتاه «حرف‌های شبانه» به کارگردانی امید عبدالهی | نوشته: فرید متین
مردگان در یاد | درباره فیلم کوتاه «کلوب شبانه» به کارگردانی داود رنگخانه | نوشته: مجید فخریان
سینما، اکسیر جاودانگی | درباره فیلم کوتاه «+=+X+» به کارگردانی نیاز ساغری | نوشته: هادی علی‌پناه
مرز زخمی | درباره مستند کوتاه «تته» به کارگردانی امیر عظیمی | نوشته: انوش دلاوری
در باب رنگی شدن | درباره فیلم کوتاه «گزارش یک اخراج» به کارگردانی طاهره شعبانیان | نوشته: سعید درانی
نورها و سایه‌ها | درباره‌ی فیلم کوتاه «نگهبانان» به کارگردانی مجید فخریان | نوشته: فرید متین
خمیدن | یادداشتی بر انیمیشن کوتاه «نوازنده» به کارگردانی رضا ریاحی | نوشته: فروغ رستگار
فیدان در شبکههای اجتماعی