به جای مقدمه
معتقدم همچون اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ که موج نوی سینمای ایران در واکنش به سینمای فیلمفارسی شکل گرفت در دورانی بسر میبریم که «سینما دیگر» در حال تولد و اثبات خود است. در گذشته هم چون امروز ورود سینماگران از طریق مختلف انجام میشد مثلاً محمد رضا اصلانی و ناصر تقوایی با سریال به حیطه فیلمسازی راه یافتن یا ابراهیم گلستان با مستند «از قطره تا دریا» و «هژیر داریوش» با «گود مقدس»؛ بهرام بیضایی از نمایش «عروسکها» و عباس کیارستمی از ساخت تیتراژ و طراحی پُستر فیلم تا ساخت فیلم آموزشی کوتاه این مسیر را طی کرد.
امروز اما فیلمسازان «سینمای دیگر» معمولاً از یک قالب مشخص سر بر میآورند فیلم کوتاه.
فیلم کوتاه که بی هیچ ربط به سینما موسوم به بدنه حرکت میکند و جریان میسازد. مگر میشود «طوفان سنجاقک»، «تصنیف قدیمی و غمناک عصر بارانی آسمار»، «گیلاسهایی که کمپوت شدند»، «دستهای سنگی» و… را از یاد برد.
فیلمهایی که با هم متفاوت بودند اما یک شباهت مهم با هم داشتند، بر جریان صنعت سینما میتاختند. فیلم کوتاه همچون هوای تازه بر سینمای ایران وارد شده و تأثیر خود را بر سینمای بلند نیز گذاشته؛ حال فیلمهای متفاوت سینما ایران (چه کوتاه، چه مستند و چه بلند) برای نمایش خود به فریاد این تفاوت نیاز دارند. بنابراین پُستر فیلمهای کوتاه نیز از پُستر فیلمفارسی (چه در شکل قبلی و چه در شکل جدید آن) فاصله گرفته و این تفاوت را این گونه فریاد میزند: «من خون جدید در کالبد سینمای ایرانم»
بدون ترتیب پُستر چند فیلم و یک مجموعه پُستر فیلم به عنوان پُسترهای برگزیده از نظر من معرفی میشود و در مورد هر کدام چند کلمه مینویسم:
۱- سنت برادران داردن
دلیل انتخاب این نام برای این مجموعه پُستر این نیست که برادران داردن برای اولین بار این گونه پُسترها را برای فیلمهایشان استفاده کردند، بلکه دلیل آن این است که تمامی پُستر فیلمهای برادران داردن (تاجایی که من میدانم و قابل جستجو بود) دارای ویژگیهای یکسانی هستند.
استفاده از عکس فیلم با لیاوت ساده که کمترین آسیب را به عکس بزند. جزء به مثابه کلیتی از فیلم. به خاطر ساختار پیچیدهتر نوشتار فارسی پُسترهای فارسی کمتری میبینیم که از پس کار برآمده باشند اما «سایه فیل» و «هنوز نه» توانستهاند و مجموعه این فیلمها که اتفاقاً فیلمهای خوب این سالها هستند معمولاً کاراکتر اصلی فیلم در نمایی از آن حضور دارد که پُستر فیلم حیوان در این میان مستثنی است و صد البته پُستر فیلم «هنوز نه» با آنکه بازیگران صاحب نامی دارد ترجیح داده شده از پلان پایانی فیلم استفاده شود.
«سایه فیل» ، «هنوز نه» و «تیربون» صاحب لوگو تایپ هستند که به عقیده من برای این گونه پُستر بسیار لازم است.
پُستر «وقت نهار» اسم فیلم را در مقابل دهان بازیگر قرار داده (همچون پُستر فیلم RAW) که استفادهای جذاب است. «شهریور» از معدود فیلمهایی است که لیاوت متمرکز ندارد. لیاوت برروی عکس اضافه نشده بلکه با عکس پیوند خورده است.
در نهایت درباره این مجموعه پُستر میتوانم بگویم پُسترهایی کاربردی و مفهومی و صد البته محافظ کارانه را در مقابل دیدگان خود داریم.
۲- تاسوکی
تجمع اکستریمها
پُستر فیلم کوتاه «تاسوکی» نمایش اکستریم لانگشات و اکستریم کلوزآپ است بافت عکس سوفوگرافی که همچون تاش قلم خارج شده و جرأت طراح در قاب کردن پُستر آن ستودنی است. حتی انتخاب فونت انگلیسی را بسیار میپسندم. چشمها که کشف آن بر عهده مخاطب است عمق به طراحی پوستر داده است. ای کاش با لیاوت انقدر ساده و بی روح برخورد نشده بود…
پوستر فیلم کوتاه تاسوکی به گارگردانی سید پوریا پیشوایی
۳- فاش
جسارت فاحش
به شدت پُستر نشان از سینما دارد دو نما از یک فیلم؛ اینسرت دست و کلوزآپ صورت که مدیوم شاتی به شیوه دیوید هاکنی در ذهن میسازد. تصویر پُستر را به شدت میپسندم اما ای کاش طراح از کلیشه مستطیلسازی با نوشتهها رها میشد. فضای خالی پُستر مجال تعمق را فراهم میکند. فیلم را متأسفانه ندیدهام اما خط مرکزی عمود که از روی گوش نمیگذرد احتمالاً از شنیدنی مهمی در داستان سخن میگوید.
پوستر فیلم کوتاه فاش به کارگردانی احسان مختاری از تهران
۴- ترخیص
در اهمیت مکتب لهستان
پیش از آنکه از پُستر فیلم بگویم باید اشاره کنم که از طرفداران علی باقری محسوب میشوم. بهره گرفتن از نقاشی و نوشته به صورت دست آزاد از ویژگیهای این طراح است. طراحی که به شدت فُرم میشناسد.
تبدیل متن به حاشیه و اکستریم شات از صورتی که انگار صورت نیست. پُستر بدیعی ساخته مگر میشود از کنار این پُستر به راحتی گذشت…
پوستر فیلم کوتاه ترخیص به کارگردانی آزاده موسوی
۵- حضور
قماربازی طراح
تصویر سازی با بدنهای نصفه در بالا و پایین پُستر تصویر بدیعی نیست اما برخورد طراح با نوشته و خیس شدن تایتل فیلم و نیز تکرار بزرگتر لوگوتایپ حضور در پشت تایتل اصلی پُستر را به اثری قابل توجه تبدیل کره.
پوستر فیلم کوتاه حضور به کارگردانی آبتین سلیمی طاری
۶- دختری در میان اتاق
بدعت گذارِ بدوی
در ستایش مؤلف از کارگردان تا طراح باید نوشت؛ تصویرسازی محکم و لیاوتی کمتر دیده شده. باعث شده تا پُستری جدید، عجیب و متفاوت را شاهد باشیم.
پوستر فیلم کوتاه دختری در میان اتاق به کارگردانی کریم لک زاده
اسامی طراحان پوسترها
- پوستر فیلم کوتاه «حیوان» به طراحی بهمن و بهرام ارک
- پوستر فیلم کوتاه «فاش» به طراحی حامد حسینی نگری
- پوستر فیلم کوتاه «شهریور» به طراحی سعید وکیلی
- پوستر فیلم کوتاه «ترخیص» به طراحی علی باقری
- پوستر فیلم کوتاه «تاسوکی» به طراحی پریناز مقدم پور
- پوستر فیلم کوتاه «دختری در میان اتاق» به طراحی سعید فروتن
- پوستر فیلم کوتاه «حضور» به طراحی حمید رضا احمدی
- پوستر فیلم کوتاه «تریبون» به طراحی الناز جاندیری و نسترن محسنیان
- پوستر فیلم کوتاه «تاریکی» به طراحی بهزاد متبحری
- پوستر فیلم کوتاه «نگاه» به طراحی طناز امین
- پوستر فیلم کوتاه «وقت ناهار» به طراحی میثم خاوری
- پوستر فیلم کوتاه «سایه فیل» به طراحی امیرحسن نوری
- پوستر فیلم کوتاه «هنوز نه» به طراحی مجید برزگر
فیدان در شبکههای اجتماعی