اگر از هدف اصلی نگارش این مجموعه متنها یعنی ارائه سرنخهایی از ویترین «فیلم کوتاه» در سال پیش رو عبور کنیم، جستن، کاویدن و در نهایت چشیدن طعم نخستین مواجهه با فیلمهای کوتاه فیلمسازان جوان و با استعداد لذتی شخصی نیز درون خود دارد. و به همان اندازه البته چالشی دوست داشتنی نیز هست. اینکه به عنوان یکی از نخستین بینندگان فیلمها کیفیت مواجهه و پیشبینی فردی من در نهایت چقدر با سرنوشت فیلمها در مواجهه با مخاطب در مفهوم کلانترش متفاوت یا هم راستا خواهد بود و این پیش بینیها در نهایت چقدر درست از آب درخواهند آمد. البته بحث تغییر در نظر و موضع گیری نسبت به فیلمها نیست اما در نهایت تفاوتها یا همسانیهای نهایی نیز چیزهایی برای آموختن در خود دارند.
جای دارد از طرف مجموعه فیدان از تک تک دوستان فیلمسازی که به ما اعتماد کرده و نسخهای از فیلمهای تازهشان را در اختیارمان میگذارند تشکر کنم. و نیز از همه دوستانی که فیلمشان را به ما ارائه دادهاند اما در نهایت در قالب این مجموعه یادداشتها قرار نگرفته و یا نخواهد گرفت. زیرا بر این باوریم که سلیقه وسواسآلود فیدان باید حاوی مسیری مشخص و هدفی واضح باشد.
«amur de reel» به کارگردانی ایمان بهروزی
سینما و البته هر هنری و در کل هر فرآیند اندیشیدنی که انسان کشف کرده و قادر به تجربه آن است اساسا حاصل تجربه زیسته و هرروزه آدمی است. در واقع تمامی اتفاقات روزمره، از پیش پا افتادهترین تا ناگهانیترین و تکینهترینشان، شالوده و خمیرمایه اندیشههای ما و در کل هویت و ذات درونی ما را شکل میدهند. حالا اگر بخواهیم به جای پرداخت مستقیم به محصول با چرخیدن میان مواد خام فرآیند فرموله شدن و شکل گرفتن را به نمایش بگذاریم چه باید بکنیم؟
ایمان بهروزی بعد از مستند درخشان «فیلمی برای تو» حالا با «amur de reel» در تلاش برای تجربه چنین فرضیهای است. مستندی خودبیانگر که با کاویدن برخوردها و مواجهههای متفاوت و مشترک اطرافیان و خود فیلمساز با مسئله و دلمشغله درونی او، در تلاش است علاوه بر دست یافتن به یک پرسپکتیو و نه تصویر، فرآیند شکل گیری آن را نیز به نمایش بگذارد.
اساسا اصلیترین دغدغهها مستندهایی از این دست هم یافتن کانالهایی ارتباطی برای تکثیر مسئله درونی و شخصی فیلمساز نزد مخاطبانی است که حتی ممکن است در یک بستر فرهنگی دیگر زندگی کنند. این موضوع را اگر مهمترین چالش این نوع از سینما بدانیم، «amur de reel» به سرعت از سد آن عبور میکند و مخاطب را همراه فیلمساز و نه به وسیله او به درون جهان خود میکشد.
نویسنده، تهیه کننده و کارگردان: ایمان بهروزی، تدوین: مهدی باقری، تصویربردار(ایران): حسین احمدیان، تصویربردار(آلمان و سوییس): ایمان بهروزی، صداگذار: احسان افشاریان، تصحیح رنگ: رضا تیموری، با حضور: محمد بهروزی، مهدی بهروزی، لیلا بهروزی و …
«تاسوکی» به کارگردانی پوریا پیشوایی
پوریا پیشوایی بعد از نمایش تحسین برانگیز تواناییهای فنیاش ــ به همراه امید شمس ــ در فیلم کوتاه «گذر»، حالا با «تاسوکی» موفق میشود شناخت خود از مدیوم سینما را نیز پیش چشمان ما به یک ضیافت هولناک بدل کند. «تاسوکی» در واقع یک نوع راهکار است تا تلاش برای دست یافتن به شکلی از روایت. فیلمساز عملا با انتخاب اتفاقی که سالها پیش رخ داده در تلاش برای بازنمایی هر چه بهتر آن، به یک ایده جذاب دست یافته است. اینکه از مدیوم سینما به مثابه یک ماشین زمان استفاده کرده و خودش را به درون حادثه پرتاب کند. حادثه سالها قبل و در تاریکی شبی دور و ظلمانی اتفاق افتاده اما سینما میتواند این امکان را برای فیلمساز جوان ما فراهم کند که با کالبدی سیال، نامرئی و البته مشاهدگر در میان آن ظهور و آنچه گذشته است را روایت کند.
با این ایده مرکزی جاه طلبانه اما همه چیز مدیون کیفیت اجرا میشود و پیشوایی به همراه تیمی منسجم در مسند دوگانه خود به عنوان کارگردان/تصویربردار دو تایی سینماتیک خود را در عمل نیز عینیت میبخشد. او به همان اندازه که با ماشین زمان سینماییاش خود و ما را درون حادثه ظاهر کرده، در پشت صحنه نیز با ایستادن در پشت دوربین این چشم/کالبد فرضی را عینتی فورمال بخشیده است. حاصل… کیفیتی هولناک، سینمایی و خوشساخت است که به درستی بازنمایی میکند.
خلاصه داستان: تاسوکی نام بیابانی مرزی است که در ۲۴ اسفند ۱۳۸۴ کشتار وحشیانهای در آن اتفاق افتاد.
نویسنده و کارگردان: سید پوریا پیشوایی، بازیگران: سوگل طهماسبی، امین گلستانه، برنامه ریز: بابک کشن فلاح سینماتوگرافر: سید پوریا پیشوایی، VFX: حسین چاووشی و پویان تیزکار صدابردار: هادی معنوی، طراح گریم: بابک کشن فلاح، طراح صحنه و لباس: صدرا صدری، مشاور: امید شمس، سرپرست گروه کارگردانی: علیرضا قاسمی، عکاس: میلاد کیایی، مدیر تولید: حسین شیرعلی، تهیه کننده: سید سجاد قافله باشی.
«آتن» به کارگردانی حسین شاعری
شاید «آتن» برای اندک به یادآورندگان آثار مهجور حسین شاعری طعم و عطری کاملا متفاوت داشته باشد؛ اما «آتن» پیش از آنکه در پی تثبیت باشد در تلاش برای تکثیر است و از همین رو است که قابهای ایستای آثار گذشته کارگردانش را انکار کرده و از وضعیت گذشته عبور میکند. شاید به عنوان یک نمونه بیرونی «آتن» لا به لای بحرانی که باید از سر بگذراند متوجه این حقیقت است که برای عمق بخشیدن به مفهوم زمان در فیلم کوتاه میتوان به جای یک قاب، به قابهای متعددی نیز تکثیر شد و ظرفیت این یکی را هم سنجید.
شاعری پیش از این با حرکت در عمق و برای ملموستر کردن این حرکت، با فلج کردن قاب و موقعیتش نوعی از تجربهگرایی برای به چالش کشیدن مفهوم زمان در فیلم کوتاه را زیسته و حالا با اضافه کردن چاشنی حرکت در عرض و پیش بردن روایت بیرونی هم عرض با روایت درونی، در تلاش است جهان استاتیک فیلمش را گسترش دهد. تجربهای که به همراه او شخصیت داستان را نیز به چالش میطلبد و در نهایت اهمیت دو عنصر حیاتی فیلمهای حسین شاعری را دوباره به پیش میکشد؛ کیفیت دیالوگها به عنوان مهمترین عنصر روایی و البته کیفیت بازیها به عنوان یکی از ستونهای شکل دهنده به مود و لحن فیلم.
در نهایت «آتن» با مینیمالیسم ظاهری و اکسپرسیون درونیاش یکی از کنجکاوی برانگیزترین مواجهههای بین مخاطبان و فیلم… برای امسال ما خواهد بود.
خلاصه داستان: دختری که با مردی در ارتباط است، تنها چند روز فرصت دارد تا تصمیم بگیرد که با مرد از ایران برود، یا نزد مادرش در ایران بماند.
نویسنده و کارگردان: حسین شاعری، بازیگران: تینا یونستبار، نادر فلاح، سهی بانو ذوالقدر، مدیر فیلمبرداری: امین جعفری، تدوین: پویان شعلهور، صداگذار: حسین قورچیان، صدابردار: مسیح سراج، تصحیح رنگ و نور: امیر سحرخیز (استودیو روشنا)، طراح صحنه و لباس: حسین شاعری، گریم: سمیرا گودرزی، عکاس: نوید برهمند، مدیر تولید: محمد شمسالدینی، دستیار کارگردان: هادی علیپناه، گرافیک و پوستر: استودیو لیکو، تهیه کننده: حسین شاعری، تهیه شده در انجمن سینمای جوانان ایران.
«زیراب» به کارگردانی جابر رمضانی
با نگاهی به کارنامه هنری جابر رمضانی مشخصا میتوان رد فرمگرایی او را در سابقه فعالیتش به عنوان نمایشنامهنویس و کارگردان تئاتر تجربی جستجو کرد. با ریشههایی از چنین علاقهای به تجربهگرایی است که ناگهان حضور و کیفیت فرم در «روشویی» ساخته پیشینش چنین سنگین است و «زیراب» به عنوان تازهترین تجربهاش بارها پا را پیشتر میگذارد و فرم را از حالت عمدتا زیبایی شناسانه «روشویی» به مهمترین عنصر روایی «زیراب» بدل میکند.
این دگردیسی آن هم در میان انبوه روایتهای رئالیستی و شبه رئالیستی این روزها «زیراب» را به یکی از متفاوتترین تجربههای امسال بدل خواهد کرد. آن هم در کنار وسواس بیش از حد رمضانی برای درخواست توجه کامل مخاطب به قاب فیلمش. در واقع آنچه روی پرده نقش میبندد ابعاد فراوانی دارد و از صداها، قابها، میزانسنها، حضور دوربین و البته خود داستان که بیشتر یک دستمایه است تا هدف، دائما در حال مطالبه توجه حداکثری هستند. اما ناگفته نماند که این مطالبه در گرو کیفیت چینش و طراحی کانالهای ارتباطی فیلم با مخاطب نیز هست و همه بار را روی دوش مخاطب نباید فرض کرد.
خلاصه داستان: زیرابِ اَفرا پیشِ اَعلا زده شده. آبانِ نازنینِ نابینایش، همه چیز را دیده.
نویسنده و کارگردان: جابر رمضانی، تصویر: تورج اصلانی، طراح صحنه: مرتضا فربد، تدوین: امیر ادیبپرور، طراح صدا و موسیقی: نیما عقیانی، سارا بیگدلی شاملو، برنامهریز: هادی شیخالسلامی، صدابردار: علی علوی، طراح لباس: مرتضا فربد، مریم نورمحمدی، بازیگران: مریم نورمحمدی، داریوش موفق، امیراحمد قزوینی، شهراد جهان بخشی، مائده اسداللهی دستیاراول تصویر: حسن اصلانی، مشاور کارگردان: پوریا کاکاوند، دستیاران کارگردان: مجتبا شفیعی، میلاد محمدی و صبا نجاتی، منشی صحنه: شقایق طیبی، دستیار صحنه و لباس: الهه زارعنژاد، طراح گریم: فائزه سلطانی، مدیر تولید: کیوان احمدزاده، مجری طرح: مهرداد بهاالدینی، سایر بازیگران: شهرزاد مدی، زری الیکایی، اکبر احمدپور، عکاس: آوازه جواهریان، تهیه کننده: مهرداد بهاالدینی، محصول: انجمن سینمای جوانان ایران، کاری از گروه سوراخ تو دیوار.
«شب تولد» به کارگردانی امید شمس
جا به جا کردن جایگاه اخلاقی شخصیتها در ظرف زمانی فیلم کوتاه مهمترین چالش امید شمس در «شب تولد» است. برای همین طراحی بزنگاههای روایی اهمیت فراوانی در تازهترین فیلم کوتاه او پیدا کرده است. فیلمی که به همان اندازه مدیون کیفیت حضور بازیگران خود نیز هست و البته کیفیت کارگردانیاش. از این سه منظر، «شب تولد» به عنوان یکی از چالش برانگیزترین فیلمهای کوتاه سال پیش رو… میتواند حامل بهانههای مناسبی برای پیش کشیدن دوباره بحث ماهیت فیلم کوتاه و بازی با عناصر روایی در محدوده ظرف زمانی آن باشد. فیلمی مشخصا داستان محور که در تلاش است با شناخت بستر خود از محدودیتهای پیش فرض رهایی یابد.
خلاصه داستان: واقعیت افراد آن چیزی نیست که نشان می دهند، آن است که از ما پنهان میکنند.
نویسنده و کارگردان: امید شمس، بازیگران: نادر فلاح، بابک بهشاد، مدیر فیلمبرداری: پوریا پیشوایی، تدوین: محمد نجاریان، صدابردار: مسیح حدپور سراج، طراح گریم: بابک کشن فلاح، طراح صحنه و لباس: محمد عسگری، مشاور و برنامه ریز: امیر پویان باشتی، مدیر تولید: داود ماسوله، جانشین تهیه: مهدی سقطچی، تهیه کننده: مدرسه ملی سینمای ایران.
«سایناوت» به کارگردانی زهرا آهویی
زهرا آهویی در دومین تجربه کارگردانیاش بعد از فیلم کوتاه مهجور ماندهاش «وقت اضافه»، دست روی یکی از مشخصترین ویژگیهای فیلم کوتاه یعنی کیفیت ورود و خروج از داستان گذاشته است. اما مسئله اینجا ست که این کیفیت بر خلاف ذهنیت قالب نه در شدت و غرابت اتفاق، که در کیفیت مود کارکرد پیدا میکند. «سایناوت» عملا داستان و تجربه مرکزی خود را بهانهای قرار میدهد برای طراحی ورود و خروجش از داستان و نقطهگذاری فیلم. برای همین هم دوپاره شدن موقعیت در یک روایت موازی بین دو شخصیت در نهایت به گسترش ابعاد حادثه میانجامد. یکی ناگهانی امری رازآلود را تجربه میکند و دیگری تلاش برای رفع تجربه فقدانش را به واسطه همان امر رازآلوده گسترش یافتهتر و عمیقتر مییابد.
علاوه بر این کیفیت اجرایی فیلم نیز در هدایت درست مودها بسیار موثر است. میتوان حضور موثر فیلمبردار و تیم پس تولید را نیز در فیلم به خوبی حس کرد. به همان اندازه که تسلط بیشتر زهرا آهویی در فرآینده کارگردانی و عبور از خام دستیهای «وقت اضافه» مشهود است.
خلاصه داستان: گندم گرافیست مجلهای است که در روز تحویل کارش، دچار مشکلاتی میشود و نمیتواند آن را به موقع برساند.
نویسنده و کارگردان: زهرا آهویی، فیلمبردار: بهروز بادروج، تدوین و اصلاح رنگ و نور: فرهاد قدسی، طراح صحنه و لباس: امیرحسین قدسی، سرپرست جلوههای ویژه بصری: علی نوری اسکویی، اجرای جلوههای ویژه بصری: یاسین الله دادیان، صدابردار: حسن شبانکاره، طراحی و ترکیب صدا: حسین قورچیان، طراح چهرهپردازی: الهام صالحی، بازیگران: مهتاب پرنیان، وحید حبیبیان، کیمیا شالباف، امیر محقق، سوگند نیازمند، احمدرضا غنی، خاطره کردکریمی، بهزاد هوشمند، سپیده قادری، سینا شاهبابا و علیرضا کیانی، دستیارکارگردان: علیرضا سردشتی، منشی صحنه: مروا باقریان، مدیر صحنه: ثمین فروغی، مجری گریم: مهکامه طریحی، مشاور تولید: مهدی برزگر، مجری طرح: نفیسه حقیقت جوان، عکاس: کیانوش سیکارودی و شیما صابر، مدیر تولید: خاطره کردکریمی، تهیهکنندگان: انجمن سینمای جوانان ایران و زهرا آهویی.
معرفی مهمترین فیلمهای کوتاه سال پیشرو (۱۳۹۶) – بخش نخست
فیدان در شبکههای اجتماعی