ششمین نشست از سلسله نشست‌های پژوهشی مدرسه ملی سینمای ایران با موضوع «اهمیت و جایگاه فیلم کوتاه در سینمای ایران» عصر روز دوشنبه ۴ مردادماه در محل مدرسه برگزار شد.
به گزارش فیدان وب‌سایت تخصصی فیلم کوتاه، به نقل از روابط عمومی مدرسه ملی سینمای ایران، این نشست که عنوان آن با پژوهش تهمینه بهرام علیان مرتبط بود، با سخنرانی ایشان، امیرشهاب رضویان، فرید فرخنده‌کیش و نیما عباسپور به انجام رسید. پیمان حقانی نیز به‌عنوان مجری-کارشناس اداره جلسه را بر عهده داشت.
در بخش اول نشست، تهمینه بهرام علیان با یاد عباس کیارستمی سخنان خود را شروع کرد و به کمک دستیار خود افشین خاکی به توضیحاتی در مورد محتوای پژوهش خود پرداخت. کشورهای پیشرو در فیلم کوتاه، جایگاه فیلم کوتاه در این کشورها، مخاطبان آن‌ها، جایگاه و مخاطب فیلم کوتاه در ایران، تعامل و تأثیرپذیری متقابل سینمای کوتاه و بلند، و بررسی سه جشنواره فیلم ساندنس، کلرمونت و اوبرهاوزن که فیلم کوتاه در آن‌ها جایگاه ویژه‌ای دارد از مواردی بودند که پژوهش بهرام علیان به آن‌ها پرداخته است: «بر طبق کتابچه‌ای که انجمن سینمای جوانان ایران به‌عنوان تنها حامی فعلی سینمای کوتاه، که در سال ۱۳۹۱ منتشر کرده و گزارشی چهارساله از تولید فیلم‌های کوتاه در آن آمده، ساخت فیلم کوتاه روندی صعودی داشته و تعداد فیلم‌سازان کوتاه رو به افزایش است. در این آمار، ۵۶ درصد فیلم‌ها داستانی، ۲۱ درصد مستند، ۱۰ درصد انیمیشن و ۱۳ درصد تجربه‌گرا بوده‌اند. این یعنی فیلم‌سازان کوتاه بیشتر تمایل به سینمای داستانی دارند». اکران فیلم کوتاه مشکلی است که بهرام علیان از آن به‌عنوان یکی از موانع بزرگ بر سر راه شکوفایی فیلم کوتاه عنوان کرد: «سینمای کوتاه، همچنان در موضوع نمایش، عرضه و بازاریابی با مشکل مواجه است که باوجود آمار بالای تولید فیلم کوتاه، این مشکل بیشتر خود را نمایان می‌کند. اگر ما به تعریف دقیقی از چیستی و چرایی فیلم کوتاه برسیم، شاید سیاست‌هایی که در پی آن می‌آیند بتوانند با همان تعریف تطابق پیدا کنند. با بررسی‌های ما، از دید سینماگران ۱۲ مؤلفه برای تعریف فیلم کوتاه وجود دارد: زمان کوتاه، منبع و سرچشمه آفرینش بودن، پشتیبان سینمای حرفه‌ای بودن، فرهنگ‌سازی، نگاه آزاد، امکان کشف دادن، صیقل دادن اندیشه، محک بودن برای سنجش فیلم‌ساز، آزاد و خودجوش بودن، آلوده سفارش نبودن، جسور و شخصی و قائم‌به‌ذات بودن».
امیرشهاب رضویان که سابقه ساخت بیش از ۴۰ فیلم کوتاه را در کارنامه حرفه‌ای خود دارد، سخنران بعدی نشست بود: «شرایط فیلم کوتاه در ایران، شرایط خیلی خاصی است. تا جایی که من به یاد دارم دولت همیشه می‌خواسته به‌عنوان متولی و صاحب با فیلم‌ساز تعامل کند؛ چه در سینمای کوتاه و چه در سینمای بلند. در گذشته بدون حمایت دولت، اصلاً امکان ساخت فیلم کوتاه نبود چون تمام ابزار ساخت فیلم در اختیار دولت قرار داشت. اصلاً برای کسی متصور نبود که بتواند خودش فیلم کوتاه بسازد مگر بچه‌هایی که دارای وضع مالی خوبی بودند و امکان خرید دوربین سوپر هشت را داشتند. اما با پدید آمدن سینمای دیجیتال و انقلاب تکنولوژیک، سیطره و استیلای دولت در این زمینه کنار رفت؛ البته هر زمان که دولت از فیلم‌سازان کوتاه حمایت و با آن‌ها به‌درستی تعامل کرد اتفاقات مهمی در سینمای ایران افتاد. تأسیس انجمن سینمای جوانان ایران یک نمونه از آن است. بعد از انقلاب تنها تشکل سینمایی که پایا و پویا فعالیت خود را ادامه می‌دهد انجمن سینمای جوانان ایران است که توسط حجت سیفی راه‌اندازی شد». رضویان دولت را در امر ساماندهی به فیلم‌سازی و فیلم کوتاه دچار نقص و کندی دانست: «به‌واسطه انقلاب تکنولوژیک، دولت از گردش سیار جریان فیلم‌سازی عقب‌افتاده است. باید مثل سیستم فیلم‌سازی غرب، دو شیوه سندیکایی و غیرسندیکایی برای تولید داشته باشیم. ما با مشکلات عدیده‌ای در سینمای کوتاه مواجهیم و حتی برنامه تلویزیونی، نشریه و برنامه تخصصی برای فیلم کوتاه نداریم. فیلم‌سازان کوتاه مانند فرزندان تحمیلی هستند که هیچ حق و نفعی در سینما ندارند، فقط می‌توانند باشند. چرا به‌جای ساخت فیلم‌های فاخر هشت‌میلیاردی که فروشی هم نمی‌کنند و سراسر ضرر می‌دهند، این بودجه را به بچه‌های فیلم کوتاه ندهیم تا فیلم‌های بلند ۵۰ و ۱۰۰ میلیونی بسازند؟»
قسمت بعدی نشست به سخنرانی نیما عباسپور اختصاص داشت: «هم ما فیلم‌سازان، هم سیاست‌گذاران برای سینمای کوتاه، همیشه یک نگاه اشتباه داشته‌ایم و توقع‌مان از فیلم کوتاه درست نبوده است. ما تصور دیگری از فیلم کوتاه با سایر کشورهای جهان داریم و شاید به همین دلیل باشد که آن‌ها سینمای کوتاه‌شان شرایط بهتری نسبت به ما دارد. فیلم کوتاه همیشه در کشور ما جایگزین سینمای مستقل بوده است. چون ما سینمای زیرزمینی نداشته‌ایم و فیلم‌سازان برای تجربه کردن سینمای مستقل، فیلم کوتاه را به‌عنوان تنها گزینه می‌دیدند. درصورتی‌که این‌ها هیچ ارتباطی به هم ندارند. در کشورهای دیگر، فیلم کوتاه هم توسط دانشجویان ساخته می‌شود، هم توسط کسانی که می‌خواهند سینما را تجربه کنند. دسته دوم فقط از روی تجربه فیلم می‌سازند و خودشان هم می‌دانند که قرار نیست فیلم‌ساز باشند اما در ایران هرکسی که فیلم کوتاه می‌سازد توقع دارد فیلم‌ساز شود. این به‌کل تلقی اشتباهی است که همه فیلم کوتاه‌سازان می‌خواهند فیلم‌ساز باشند و فکر می‌کنند که می‌توانند بهترین فیلم‌ساز دنیا هم شوند. منِ نوعی می‌توانم معلم خوبی باشم اما به فیلم‌سازی هم علاقه داشته باشم و فیلم کوتاه بسازم. به نظرم مشکل اصلی در نگاه و دید ماست. هر وقت دیدمان را اصلاح کردیم می‌توانیم دقیق‌تر بنشینیم و ببینیم حالا سینمای کوتاه در چه موقعیتی قرار دارد. الآن توقع و خواسته‌های ما زیاد است. شاید اصلاً باید مشکل را جای دیگری بجوییم و به دولتمردان ایراد بگیریم که چرا به سینمای مستقل بها نمی‌دهید».
اما پایان‌بخش نشست تخصصی بررسی اهمیت و جایگاه سینمای کوتاه، سخنرانی فرید فرخنده‌کیش، مدیرعامل انجمن سینمای جوانان ایران بود. فرخنده‌کیش ابتدا در مورد نقشی که مدرسه ملی سینمای ایران می‌تواند به رشد فیلم‌سازان کوتاه داشته باشد اشاره کرد: «امروز مدرسه ملی سینمای ایران در جایی قرار گرفته که می‌تواند به سینماگران مستعد جوانی که در اقصی نقاط کشور هستند کمک کند تا آن‌ها را به ساحل امنی که با اهداف تشکیل این مدرسه هماهنگ است برساند». او سپس در مورد سینمای کوتاه ادامه داد: «از نشانه‌های رشد و نمو فیلم کوتاه، می‌توان به موفقیت فیلم‌سازان جوان در جشنواره فیلم فجر گذشته اشاره کرد که برخی از آن‌ها نیز از انجمن سینمای جوانان ایران پا گرفته‌اند. باید به یک سری نکات آگاه باشیم. ما در هیچ جای دنیا سینمای کوتاهی که گردش اقتصادی داشته باشد نداریم. ما در خیلی جهات در سینمای کوتاه، جلو نیز هستیم. در هیچ جای دنیا نمونه مشخصی مانند انجمن سینمای جوانان در ایران نداریم و حالا به‌عنوان یک الگوی جهانی می‌توان به آن نگاه کرد. به نظرم پژوهشگران باید الگوی سینمای کوتاه ایران را به‌عنوان یک الگوی موفق ملاک قرار بدهند تا ببینند چه اتفاقاتی در سینمای کوتاه ما افتاده است. بچه‌های فیلم کوتاه اگر امکانات خوبی در اختیارشان قرار بگیرد و به آن‌ها رسیدگی شود می‌توانند پیشرفت بسیار بیشتر و بهتری نسبت به کسانی داشته باشند که اسم‌های بزرگی دارند».
در این نشست پژوهشی روح‌الله حسینی مدیر مدرسه ملی سینمای ایران، سعید پوراسماعیلی معاون اجرایی، ابراهیم فروزش و پرویز آبنار از اعضای دپارتمان‌های آموزشی مدرسه، سعید توکلیان معاون آموزشی انجمن سینمای جوان، محمدحسین تمجیدی مدیر پژوهش انجمن، دکتر علیرضا رزازی‌فرد، مهدی بوستانی، امیرحسین سیاح، امیر قلعه‌جوزدانی، مسعود امینی‌تیرانی و اساتید و دانشجوهای دانشگاه‌های مختلف حضور داشتند.
فیدان در شبکههای اجتماعی