ضمن عذرخواهی به خاطر تاخیر پیش آمده به سنت سال گذشته امسال هم بررسی کوتاهی درباره پُستر فیلم کوتاه در سالی که گذشت انجام می‌دهم. پیش از آن‌که به معرفی پُستر‌ها و شمردن دلایل خود برای انتخاب آن‌ها بپردازم چند خطی راجع به ماهیت پُستر و رابطه آن با سینما می‌نویسم.
بسیاری «پوستر» را چیزی در حد دادزن‌های میدان انقلاب می‌دانند، وسیله‌ای برای تبلیغ و ارتباطات؛ این تعریفی‌ست که اتفاقا «آکادمیک» می‌نماید. عموما در دانشکده‌های گرافیک «پوستر» را وسیله‌ای ارتباطی برای فروش کالا و خدمات می‌دانند. به نظر من این نگاه به «پوستر» تقلیل یک مدیوم هنری به رسانه است بنابراین «پوستر» را «پُستر» می‌نویسم تا این فاصله را بیان کنم؛ وقتی ارتباطات و در پس آن تبلیغات ماهیت طراحی پوستر را تشکیل می‌دهند، بهترین نتیجه‌ای که می‌توان از آن گرفت فروش است پس از آن زاویه دید به هر شیوه‌ای که پوستر طراحی می‌شود باید به فروش کمک کند. من به شخصه با فروش کاری ندارم، از دید من نه پرفروش بودن اثری به آن ارزش می‌دهد و نه نفروش بودن آن اعتباری برایش دست و پا می‌کند. پوستری که برای فروش طراحی می‌شود با استفاده از ظواهر فیلم همچون بازیگران، لوکیشن و ژانر تلاش می‌کند به بالاترین عدد خود را بفروشد.
در سطح دیگری تصور می‌شود پُستر فیلم وظیفه دارد در نقش خلاصه داستان روایتی از فیلم را ارائه دهد که با توجه به محدودیت زبانی، روایی و زمانی این مدیوم، چنین کارکردی دور از دسترس به نظر می‌رسد. به‌علاوه این که تفاوت طراحی پُستر، برای فیلم و رمان چه می‌شود؟ نباید فراموش کرد سینما توسط ایده سینماتوگرافی ساخته می‌شود نه داستان، پس پُستر فیلم از ایده سینماتوگرافی بهره می‌برد نه از ایده روایی فیلم؛ بگذریم که حتی در طراحی جلد کتاب هم تقلیل گرافیک به خلاصه داستان نه پسندیده است و نه ممکن!
پس کارکرد پُستر فیلم چیست و چه رابطه‌ای با سینما دارد؟
بدیهی است که پُستر و سینما در جهان متن از هم متفاوتند، سینما که مدیومی زمانمند است با پُستر به عنوان مدیایی در بستر مکان تفاوت بنیادینی در نظام زبانی دارد، همچنین شیوه بیان در سینما با شیوه بیان در گرافیک کاملا مجزا است. پس رابطه بین این دو مدیوم هنری چیست؟ غیر از تبلیغات آیا پُستر فیلم کارکرد دیگری دارد؟ به عقیده من پُستر فیلم خوانش یا تأویلی از فیلم در مدیوم پُستر است.
یا به عبارتی پُستر فیلم تصویری‌ست ته‌نشین شده از فیلم که جان‌مایه فیلم را با شیوه بیانی خود به نمایش می‌گذارد.
جا دارد قبل از شروع از طراحان پُستر فیلم‌های «چوب‌ها»، «حقیقت یا واقعیت»، «بدل»، «این خانه تو نیست»، «روباه»، «شهربازی» و «موج کوتاه» که در آخرین مرحله انتخاب حذف شدند تقدیر کنم.
اما هفت پُستر منتخب به شرح زیر هستند:
طراح پُستر فیلم «ورسک» برخوردی قدیمی و البته کمتر دیده شده در این روزها با پُستر فیلم دارد، تصویرسازی به سبک و سیاق استادان دهه پنجاه و برشی پر جرأت از صورت که پُستر را امروزی‌تر می‌کند. پُستر این فیلم در مقیاس خود کامل است. «در بین» و «شهروند» هر دو لی‌اوت محورند با این تفاوت که لی‌اوت «شهروند» خلاقانه‌تر است اما تصویرش چیزی جز اکستیریم کلوزآپ چهره بازیگر فیلم نیست، اما «دربین» به جز لی‌اوت جذاب در هر دو پُستر فیلم‌اش از تکنیک تکرار یک تصویر بهره می‌برد. با آن‌که تکرار یک عکس در پُستر فیلم رفتاری خارق‌العاده نیست اما استفاده از عکس و نوشتار که در میان عکس تکرارشونده همچون ستون عمل می‌کند، جذابیت دو چندانی به پُستر می‌دهد.
طراح پوستر «در بین»: حمید شوراعان | طراح پوستر «شهروند»: کسری عابدینی
پُستر فیلم «جشن» با استفاده از تصویرسازی با نویز توانسته کاراکتر‌های فیلم را به بلوک‌های تصویری بدل کند که نمایش انسان‌هایی است که از انسان بودن خود خارج شده‌اند. تصویرسازی با نویز به خوبی انجام شده است. در کادر قرار گرفتن یکی از کاراکترها آن را از سایرین جدا و مورد کنترل قرار می‌دهد با فیلم ارتباط معنایی عمیقی پیدا می‌کند. اما متاسفانه لی‌اوت کم‌مایه و جدا شده از تصویر جان پُستر را می‌گیرد، احتمالا اگر طراح در لی‌اوت هم به اندازه تصویرسازی موفق بود می‌توانستیم پُستر درخشانی را مشاهده کنیم.
طراح: حامد حسینی سنگری و بهنام عابدی
پُستر فیلم «ماچ سینمایی» را نمی‌توان نادیده گرفت، همه چیز در این پُستر معلق است. پارچه‌ها، عکس‌ها، لکه‌ها و نوشته‌ها فارغ از این‌که از درون فیلم آمده‌اند و ارتباط مستقیم با فیلم دارند به شیوه عکس‌های تبلیغاتی چیدمان شدند که فضای پیچیده و مجازی فیلم را به درستی انتقال می‌دهند.
طراح پوستر: سعید فروتن
فیلم «بچه‌خور» همانند فیلم‌های «شهروند» و «دربین» از لی‌اوت مناسبی بهرمند است که تشویش فیلم را به ذهن متبادر می‌کند؛ تمامی نوشتار به صورت مورب نوشته شده است و نوشته‌ها بر روی هم افتاده‌اند (overlap). تصویرسازی هم استادانه با تکرار چهره کاراکتر فیلم از زوایای گوناگون انجام شده و ایجاد شکست و انعکاس این پرسش را به‌وجود می‌آورد که کدام تصویر واقعی است و کدام انعکاس؟! برش عکس‌ها به درستی انجام شده است و تصویر تاس‌ها در یک سوم بالایی پُستر کارکردی نشانه شناختی یافته است.
طراح پوستر: علی باقری
پُستر فیلم «دو از پنج» فضای پر ابهامی دارد، عدم استفاده از رنگ، یکی شدن بدن کاراکترها با بک‌گراند و تکه‌شدن تصویر به چهار برش افقی فضای فیلم را منتقل می‌کند. نحوه برخورد با نوشتار محافظ‌کارانه است که موجب شده آرت‌ورک ساخته شده به پُستری رادیکال مبدل نشود.
طراح پوستر: نرگس نیک‌سیرت
فیدان در شبکههای اجتماعی