درباره انیمیشن مستند «دِی‌زَنگرو» به کارگردانی احسان غریب
به نمایش درآمده در بخش سینمای سعادت سی و ششمین جشنواره جهانی فجر
نوشته: علی‌سینا آزری
یک انیمیشن غافلگیرکننده و قابل احترام؛ فیلمی کوچک که ترجیح می‌دهد راه‌های آزموده‌شده گذشته را به فراموشی بسپارد؛ و هم‌زمان پیوندی دل‌چسب باشد از ترکیب باورهای خرافی و افسانه‌های قومی جنوب ایران با تجربه‌های اکسپریمنتال: گره خوردن دی‌زنگرو یا همان مادر سیاه‌رو در فرهنگ بوشهری با اتفاقی طبیعی همچون ماه‌گرفتگی! باوری که رقص و پایکوبی را راه نجات ماه از چنگال مادر سیاه‌روی می‌داند؛ رفتاری پرتکرار و موزون برای بازگرداندن نور ماه بر خانه و کاشانه شهر! امری که در دستان احسان غریب محملی می‌شود برای گذر از کلیشه‌های تصویری و مستندنگاری‌های توریستی از فرهنگ رفتارهای غریب مردمان بوشهری، و رسیدن به کوششی از رنگ و نور در یک انیمیشین پنج دقیقه‌ای برای کشف دیگرگون این باور خرافیِ هنوز ماندگار در خطه جنوب ایران: کلاژی از خطوط رقصان، و اشکال رنگیِ جامانده بر قاب‌ها که بازنمایی آدابی می‌شود که مصرانه خط عبور تاریکیِ مانده بر رخسار ماه را پی می گیرد تا در نمای باز پایانی، درخشانی ماه را در قاب بنشاند؛ گویی وهم خرافیِ چسبیده بر این باور، به فرهنگی در ستایش رقص و پایکوبی در نگاه کارگردان بدل گشته است: آنچنان که ریتم و ضرباهنگ موسیقیِ ضربیِ باند صوتی فیلم، راهنمای کنار هم قرار گرفتنِ نماها و اشکال رنگی می‌شود: صدای دمام و دهل جهت بیرون راندن سیاهی که همچون خرچنگی به جان ماه یا همان روشناییِ آسمان شب افتاده است. و اینگونه «دی‌زنگرو» به ما یادآوری می‌کند که چقدر دمیدن هوای تازه به مسیرهای بارها دیده‌شده می‌تواند با «درست دیدن» و نه «دل سپردن» به اتفاقات هرروزه اطراف به دست بیاید.
فیدان در شبکههای اجتماعی