این منشور توسط اعضای کنفرانس فیلم کوتاه تدوین شده تا راهنمایی باشد برای فیلم‌سازان و پخشکنندگان فیلم جهت همکاری سالم و سازنده.
منبع: وب‌سایت Short Film Conference
ترجمه: کیان خوش‌مکان
۱. پخش فیلم
۱.۱ این نسخه از منشور اخلاقی مختص به هر فرد یا نهادی است که فیلم‌سازان فیلم کوتاه را در توزیع فیلم یاری می‌کنند مانند پخشکنندگان فیلم یا نمایندگان فروش فیلم. به تعریفی، عبارت «پخش فیلم» به ارسال و درخواست حضور فیلم در جشنواره‌های فیلم (به نمایندگی از فیلمساز) یا فروش فیلم به شبکه‌های تلویزیونی، بسترهای آنلاین و سینماها (به نمایندگی از صاحب فیلم) اطلاق می‌شود.
۱.۲ پخشکنندگان فیلم تلاش می‌کنند تا به‌عنوان یک واسط بین فیلمساز و جشنواره‌ها/نمایش دهنده‌ها، مسیر پخش فیلم را تسهیل ببخشند. به‌عنوان متولیات مجموعه‌های خود می‌کوشند امکان بیشتر دیده شدن را با تضمین بهترین شرایط نمایش و معرفی برای فیلم‌هایی که تحت پوشش خود قرار می‌دهند، فراهم کنند. با تکیه بر دانش و تخصص‌شان، پخش‌کننده‌ها به فیلم‌سازان در مسیر حرکت در صنعت سینما یاری می‌رسانند. از این‌رو، نقشی مهم در رشد حرفه‌ای فیلم‌سازان کوتاه و گسترش فرم فیلم کوتاه ایفا می‌کنند و ارزشی والا برای آن قائل‌اند.
شیوه کار هر شرکت/گروه پخشکننده می‌تواند با دیگری متفاوت باشد؛ مثل شیوه اجرایی، نوع کاتالوگ، توضیحات مربوط به هر فیلم و برنامه‌های تجاری. فیلم‌سازان می‌توانند قبل عقد هر قراردادی، به وب‌سایت پخشکننده مراجعه کنند و تا باسابقه و روند کاری آنها آشنا شوند.
۱.۳ در پاراگراف‌های زیر، عبارت «پخشکننده» به‌عنوان یک عبارت جامع در نظر گرفته می‌شود که به وظایفی همچون پخش فیلم، نماینده فروش‌فیلم، نماینده جشنواره و هر نهاد یا فردی که از جانب فیلمساز مسیر پخش فیلم را ادامه می‌دهد اطلاق می‌شود.
پخشکنندگان می‌توانند یک یا چندین خدماتی که در ادامه شرح داده شده را ارائه دهند. از آنجایی که بازار فیلم کوتاه گستردگی زیادی ندارد، بسیاری از کشور‌ها نهادهای ملی یا منطقه‌ای شکل‌داده‌اند تا به ظهور استعدادهای خود کمک کنند. صاحبان فیلم باید برای انتخاب هر مؤسسه یا نهاد سینمایی که قرار است در مسیر ارائه و پخش فیلم ورود پیدا کند، بر اساس قوانین و شرایط مربوط به هرکدام تصمیم بر همکاری بگیرند.
خدماتی احتمالی که می‌تواند ارائه شود:
مشاور جشنواره: فرد، شرکت یا سازمانی که بابت طراحی مسیر پخش فیلم در محافل مختلف هزینه دریافت می‌کند. در این حالت، روند ثبت‌نام فیلم برای جشنواره‌ها توسط خود فیلمساز انجام می‌شود.
پخشکننده / استراتژیست جشنواره: فرد، شرکت یا سازمانی که مسیر پخش فیلم را طراحی می‌کند و به نمایندگی از صاحب اثر فیلم را به جشنواره‌های مختلف ارسال می‌کند. این فرد/نهاد برای خدمات ارائه‌شده هزینه دریافت می‌کند و امکان دارد با توافق طرفین درصدی از مبلغ جوایز فیلم را نیز دریافت کند.
نماینده فروش: فرد، شرکت یا سازمانی که به نمایندگی از صاحب اثر فیلم‌های کوتاه را می‌فروشد و بابت دستمزد درصدی از درآمد احتمالی فیلم را به خود اختصاص می‌دهد.
پخشکننده سینمایی: فرد، شرکت یا سازمانی که برنامه/سانس‌های مربوط به فیلم کوتاه را گردآوری می‌کند. همچنین می‌تواند فیلم‌های کوتاه را به‌عنوان پیش‌نمایش قبل از اکران فیلم یا برنامه دیگری به سینماها ارائه دهد. به طور کلی این کار در جهان فیلم کوتاه نادر است و رایج نیست.
روابط‌عمومی، مشاور رسانه‌ای، شبکه‌های مجازی: فرد یا شرکتی که مسئولیت انتشار اطلاعات مربوط به فیلم‌ها در مطبوعات، شبکه‌های مجازی و جشنواره‌ها را به عهده می‌گیرند. این اطلاعات شامل حضور فیلم در جشنواره‌ای (در طول دوران پخش فیلم) و رخدادهای مربوط به فیلم است.
نماینده قانونی یا مدیر برنامه‌ها: متخصصی که به نمایندگی از فیلمساز قراردادهای مختلف را بررسی می‌کند و مسیر حرفه‌ای فیلمساز را مدیریت می‌کند. این فرد برای دستمزد درصدی از قراردادهای امضا شده را دریافت می‌کند.
۲. عمومی
۲.۱ پخشکنندگان باید کاملا مطمئن شوند تمام فیلم‌هایی که در کاتالوگ خود قرار داده‌اند با قوانین عمومی مثل حق تکثیر[۱] یا استفاده منصفانه[۲] منطبق هستند.
۲.۲ قراردادهای بین پخشکنندگان و فیلم‌سازان باید صریح و ساده باشد تا هر دو طرف از تمام مفاد ذکرشده درک مناسبی داشته باشند. قرارداد باید شامل بندهایی مربوط به شرایط مالی، مسئولیت‌های هر دو طرف، مدت قرارداد و تاریخ انقضای قرارداد باشد.
۲.۳ پخشکنندگان باید فیلم‌سازان را در مورد اتفاقات مربوط به فیلم‌شان آگاه کنند. این امر شامل اطلاع‌رسانی به فیلمساز درباره اینکه فیلم توسط چه جشنواره‌هایی انتخاب شده، یا فیلمساز به چه جشنواره‌ای دعوت شده و یا هر رویدادی که فیلم در آن برنده جایزه‌ای شده است می‌شود.
۲.۴ باید قراردادها شامل فهرستی از درخواست‌ها و موارد مورد ارائه از جانب هر دو طرف قرارداد باشد. فهرست باید دقیق، کامل، جامع و شفاف باشد.
الف) فیلم‌سازان موظف‌اند تا تمامی موارد ذکر شده در فهرست را تأیید کنند و در سریع‌ترین بازه‌ای که می‌توانند اقلام درخواست شده را ارسال کنند. در صورتی که ارسال موارد موردنیاز با تأخیر قابل‌توجهی همراه شود، پخشکنندگان این حق را دارند تا روند پخش فیلم را تا مدتی متوقف کنند.
ب) به جزو شرایط استثنایی، در صورتی که تمام موارد مورد درخواست شده از فیلمساز به دست پخشکننده رسیده باشد، پخشکننده اجازه ندارد تا اتمام قرارداد درخواست موارد دیگری از فیلمساز داشته باشد؛ مگر آنکه با تأیید فیلمساز به شکل اختیاری ارائه شود.
*نمونه‌هایی از این شرایط استثنایی عبارت‌اند از: درخواست مواد تکمیلی از سوی خریداران تلویزیونی یا پلتفرم‌های نمایش آنلاین (TV/SVOD)، یا ارسال فیلم به جشنواره‌ها و جوایز معتبر جهانی مانند اسکار، سیگ‌گراف، یا بفتا.
پ) در یک قرارداد پخش فیلم باید مفاد زیر مطرح شوند:
– موضوع قرارداد
– حقوق اعطا شده
– محدوده جغرافیایی
– پرداخت‌های ارائه‌شده به صاحب اثر / هزینه‌های قابل کسر
– فهرستی از نسخه‌ها‌ی فیلم، فایل‌ها و موارد مورد ارائه از فیلم
– حقوق و تعهدات صاحب اثر و پخشکننده
– قوانین فسخ قرارداد (در صورت اختلافات و غیره)
ت) در این بخش، بر اساس مراجع و تجربیات مختلف، فهرستی آماده شده که حداقل مواردی است که فیلمساز باید ارائه بدهد. توافق بین فیلمساز و پخشکننده باید بر اساس فهرست زیر وضع شود (امکان دارد پخشکننده در فراهم‌کردن برخی موارد زیر کمک کند اما فیلمساز موظف است تا تمامی اقلام ذکرشده در قرارداد را ارائه دهد).
پخشکننده می‌تواند اقلام ارائه شده را بررسی کند تا چیزی از ایرادی وجود نداشته باشد اما این وظیفه فیلمساز است تا موارد ارائه شده صحیح باشد (مثل ترجمه مناسب، فرمت درست فایل‌ها و غیره)
– نسخه DCP با زیرنویس انگلیسی
– نسخه مستر .mov کیفیت HD (1080×۱۹۲۰- Apple Prores 422HQ) بدون زیرنویس
– نسخه قابل‌انتقال .mov کیفیت HD (1080×۱۹۲۰ H264) بدون زیرنویس
– فیلم‌های با زبان غیرانگلیسی: زیرنویس انگلیسی برای هر فایل
– تیزر
– خلاصه داستان / تکنیکال شیت [۳]
– زمان‌بندی موسیقی‌های استفاده شده در فیلم[۴]
– پوستر فیلم (۳۰۰ DPI)
– تصاویر فیلم (۳۰۰ DPI)
– فهرستی از دیالوگ‌ها
– فایل‌های .srt (زمان‌بندی‌شده) برای زبان اصلی فیلم، زیرنویس انگلیسی و زبان‌های دیگر (در صورتی که ترجمه‌ای به زبانی غیر از انگلیسی موجود باشد)
– بیوگرافی و کارنامه هنری فیلمساز (به زبان اصلی و انگلیسی)
– لوگوهای نهادهای تهیه‌کننده و باقی شرکای فیلم
۲.۵ فیلمساز موظف است تا تمام صاحبان اثر فیلم را از عقد قرارداد پخش فیلم مطلع کند.
۲.۶ فیلمساز در هنگام عقد قرارداد باید از روند پخش فیلم کوتاه و اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی رایج در آن آگاه باشد و انتظارات خود را با درک این مسئله شکل دهد. با این کار بر اساسا قرارداد طرفین موظف به انجام وظایف خود هستند اما پخشکننده هیچ‌وقت نمی‌تواند فروش یا انتخاب فیلم توسط جشنواره‌ای را تضمین کند.
۳. جشنواره‌های فیلم
۳.۱ هنگامی که پخشکننده حضور فیلم را در جشنواره پذیرفت و آن را تایید کرد، دیگر نمی‌تواند فیلم را از جشنواره خارج کند؛ مگر اینکه شرایط غیرعادی مثل مشکلات حقوقی فیلم، به اتمام نرسیدن فیلم، بیماری و غیره رخ دهد.
۳.۲ اگر شرایطی خاصی رخ داد و فیلم قابل اکران نبود، پخشکننده باید:
الف) اگر جشنواره هنوز در مرحله بررسی و انتخاب آثار بود، در سریع‌ترین زمان ممکن فیلم را از طریق پلتفرم ثبت‌نام از جشنواره خارج کند.
ب) در صورتی که فیلم توسط جشنواره انتخاب شد، و پخشکننده هنوز حضور در جشنواره را قبول یا تأیید نکرده است، پخشکننده باید سریعاً با عوامل جشنواره ارتباطی برقرار کند و دلایل خروج فیلم از جشنواره را اطلاع دهد. امکان دارد علت خروج مربوط به حق اولین اکران فیلم در جشنواره‌ها [۵] باشد که در صورت توضیح و ارائه اطلاعات بیشتر به جشنواره، دلیلی قابل‌قبول و موجه است. هم پخشکننده و هم جشنواره موظف‌اند تا اطلاعات رد و بدل شده را محرمانه نگهداری کنند.
۳.۳ هرگونه مفاد و شرایطی که پخشکننده برای اکران اثر در نظر گرفته است (مثل مبلغ دریافتی اکران فیلم، تعداد بلیت‌های مهمان و موارد گوناگون دیگر)، باید هنگامی که اثر انتخاب شد مکتوب به جشنواره ارائه شود. نباید پس از انتخاب فیلم شرایط یا قانون دیگری توسط پخشکننده یا جشنواره اضافه یا کم شود.
۴. برنامه پخش و فروش
۴.۱ همیشه استراتژی‌های پخش و فروش باید تمام و کمال و شفاف با فیلمساز در میان گذاشته شود. باید در نظر داشت که اطلاعاتی مثل مهلت ارسال آثار یا هزینه ورودی جشنواره‌ها امکان دارد تغییر کند. توصیه می‌شود تا پخشکننده فایلی را به شکل آنلاین در دسترس فیلمساز قرار دهد و سیر روند پخش فیلم را در آن به مرور اطلاع دهد.
۴.۲ هنگامی که توافقی بین فیلمساز و پخشکننده منعقد شد، طراحی استراتژی‌های مربوط به پخش و فروش فیلم بر عهده پخشکننده خواهد بود. باید پس از دریافت نتایجی از طرف جشنواره‌ها یا خریداران فیلم، استراتژی‌های مربوطه سریعاً بروز شوند و همچنین، به مهلت ارسال به جشنواره‌ها نیز توجه شود.
۴.۳ پخشکنندگان باید در طراحی و اجرای استراتژی‌های خود منعطف باشند. اگر زمانی رویکردی به درستی کار نکرد، در صورت نیاز شیوه‌ها و استراتژی‌ها تغییر پیدا کنند.
۵. اطلاع رسانی و روند ثبت‌نام فیلم ها
۵.۱ پخشکنندگان باید در شکلی مکتوب معین کنند که چگونه آثار را ارسال می‌کنند. در این متن مواردی همچون هزینه پخش فیلم، شیوه نگارش محتواهای مربوط به فیلم، تاریخ‌های ارسال آثار و نحوه اطلاع‌رسانی از قبولی یا رد اثر ذکر می‌شود.
۵.۲ توصیه می‌شود تا پخشکنندگان اولویت پخش را به فیلم‌هایی اختصاص دهند که وظیفه پخش به آنها واگذار شده است؛ و نه آثاری که شخصاً تلاش بر پخش آن داشته‌اند.
۵.۳ باید پخشکنندگان تمامی آثار به دست رسیده را در بهترین وضعیت ممکن تماشا کنند.
۵.۴ پخشکننده باید به تمامی آثاری که تصمیم ندارد تا خدماتی به آنها ارائه دهد، در زمان معینی اطلاع دهد. میزان بازه زمانی مورد انتظار پاسخ در بین پخشکنندگان متفاوت است اما باید بازه مدنظر هرکدام در وب‌سایت پخشکننده اعلام شود.
نسخه اردیبهشت ۱۴۰۴
[۱] Copyright
[۲] قانون Fair Use استثنایی بر قانون Copyright است که به افراد این اجازه را می‌دهد تحت قوانین و شرایطی از آثاری که از قانون Copyright تبعیت می‌کنند بدون اجازه مؤلف از آن استفاده کنند.
[۳] technical sheet یا برگه فنی فیلم به اطلاعات مختص به فیلم اطلاق می‌شود که شامل مواردی مثل نام عوامل، سال تولید، زمان و زبان فیلم، و اطلاعاتی مربوط به تصویر و صدا است.
[۴] music cue sheet
[۵] Premiere
فیدان در شبکه‌های اجتماعی