با ورودمان به سال پایانی صده‌ی شمسی و به طبع دهه‌ی پایانی آن مرور و بازخوانی گذشته ــ حداقل برای ما ــ امری اجتناب ناپذیر است. اگر از فیلم کوتاه حرف می‌زنیم، از این تاریخ نانوشته و ناخوانده سینما، از این گوشه عمدتا رها شده و دست نخورده، اهمیت این بازخوانی بیشتر هم می‌شود. هر چند گاهی سخت و غیرممکن بنماید. حقیقتش را بخواهد فیلم‌های کوتاه ساخته می‌شوند برای فراموش شدن و تنها در موارد نادری جایی گوشه رزومه یک فیلم‌ساز موفق، آرشیو برگزیده‌های یک جشنواره معتبر یا پاورقی‌های یک مکتب و جریان هنری ثبت می‌شوند. هر چه سینما را به سمت سال‌ها و دهه‌های متاخرتر بیاییم این تاریخ نانوشته‌تر و گم‌تر است. دلایل واضحی هم دارد. فیلم کوتاه جنبه آموزشی دارد و بسیاری از فیلم‌های حتی از سوی سازندگانشان ارزش حفظ و نگه‌داری ندارند. فیلم کوتاه قدم‌های سست نخستین است و بسیاری از فیلم‌سازان بعد از ورود به سینمای بلند اصلا از تجربه‌های گذشته‌شان حرفی نمی‌زنند. فیلم کوتاه خریدار ندارد چرا که مخاطب همواره در حال دریافت کالای اصلی ست. و در نهایت فیلم‌های کوتاه آنقدر زیاد هستند که آرشیو و نگه‌داری از آن خصوصا به دلیل نواسان کیفیش هنوز امری ضروری به نظر نمی‌رسد. در این بین آوانگاردها و اکسپریمنتال‌ها که اصلا به دنبال بازار نیستند. تنها برهه از تاریخ سینما که از این قاعده مستثنا می‌ایسد همان سال‌ها و دهه‌های آغازین است. سینما به دو دلیل عمده با فیلم کوتاه شروع می‌شود. اول ضعف یا نقص تکنولوژی و دوم ناشناخته بودن زبان و حدودش. پس طبعا در دورانی که اکثر فیلم‌ها زمان کوتاهی داشته‌اند و صاحبان استودیوهای اولیه هنوز زمان تجاری مطلوب را نیافته بودند، عمده‌ی تولیدات را فیلم‌های کوتاه تشکیل می‌دادند. که البته بعدها آن‌ها را به این اسم «فیلم کوتاه» باز شناختند. در کنار آثار اولیه (ادیسون، لومیرها، ملیس، گریفیث و دیگران) شاید بی‌راه نباشد که بگوییم سینما با نخستین تصاویر متحرک به جهانیان عرضه شده، اما این کمدی بود که آن را محبوب قلب‌ها کرد. به عنوان نخستین پرونده فیدان در سال «بازخوانی‌ها»، ما به سراغ این فیلم‌های کوتاه – کمدی‌های اولیه و این ستاره‌های دوست داشتنی می‌رویم. چند فیلم از نام‌های بزرگ آن را مرور می‌کنیم و با هم می‌بینیم. باور کردنی نیست جادوی این بازخوانی برای درک بهتر اینکه فیلم کوتاه امروز کجا ایستاده، چه چیزهایی را به فراموشی سپرده و چه چیزهایی را پرورانده. امسال را با باستر کیتون، چارلی چاپلین، لورل و هاردی، هارولد لوید و دیگران شروع می‌کنیم.

متن‌ها:

پیوند کوتاه: https://www.fidanfilm.ir/?p=14866