نوشته: اکاترینا روساکوویچ
ترجمه: فروغ رستگار
احتمالا برای ثبت فیلم‌تان در جشنواره‌های فیلم و برنامههای سینمایی به فیلد اختیاری کاور ــ لتر یا یادداشت ضمیمه برخورده‌اید. اما کاور ــ لتر یا یادداشت ضمیمه چیست و به چه کار می‌آید؟
کاور ــ لتر متنی است که تهیه‌کننده یا پخش‌کننده فیلم و در مواردی که خود کارگردان پخش فیلمش را به عهده دارد توسط خود او برای معرفی بهتر اثر به کار ضمیمه می‌کند تا نکات قابل توجه و جذاب کار را برای هیات انتخاب و داوران روشن و برجسته کند. این یادداشت می‌تواند گزیده‌ای از موقعیت فیلم یا فیلم‌ساز، چکیده‌ای از موفقیت‌ها، اشاره‌ای به نکات قابل تامل فیلم و مواردی از این دست باشد. به عبارت دیگر یادداشت ضمیمه یا کاور ــ لتر امکانی است تا در چارچوب قواعد کاری و رسمی و با تاکید بر نقاط قوت، صاحب اثر یا پخش‌کننده پروژه‌اش را به بهترین شکل ارائه دهد و گردانندگان جشنواره و مدیران سینمایی را مجاب کند که فیلم او استحقاق این را دارد که مورد توجه قرار گیرد.
همچنین می‌توان گفت کاور ــ لتر یک ابزار رسمی برای معرفی فیلم در یک جشنواره و شکلی از ارتباط با برگزارکنندگان جشنواره است. کاور ــ لتر بستر را برای یک تعامل پایاپای فراهم می‌کند، کاور ــ لتر همانطور که به صاحب اثر فرصت می‌دهد تا پتانسیل‌های فیلمش را برای شرکت در یک جشنواره‌ی خوب معرفی کند و به جشنواره نیز این امکان را می‌دهد تا فیلم و فیلم‌سازان خوب و با پتانسیل را برگزیند.
۵ نکته درباره‌ی نوشتن یادداشت ضمیمه‌ای یا کاور ــ لتر که در جلب توجه هیات انتخاب جشنواره‌ها به فیلم شما کمک خواهد کرد:
سرراست، دقیق و درست بنویسید
- کاور ــ لتر را با یادداشت کارگردان اشتباه نگیرید و به هیچ وجه از آن سوء استفاده نکنید، این یادداشت باید به اطلاعاتی اشاره کند که برای انتخاب کنندگان مهم است و نقاط قوت و استحقاق کار را روشن کند. بهتر است کاور ــ لتر مختصر و با زبان ساده نوشته شود. این یادداشت هر چه کوتاه‌تر باشد به احتمال بیشتری خوانده می‌شود، پس ۵ ــ ۶ جمله می‌تواند کافی باشد.
- اگر در هنگام ثبت نام در جشنواره، شماره پیگیری یا کدی به فیلم یا فیلم‌نامه‌ی شما اختصاص یافت، حتما آن را در کاور ــ لتر بنویسید تا کمیته‌ی برگزاری به راحتی بتواند امور مربوطه را پیگیری کند.
- به قالب بندی و دستورزبان کاور ــ لتر توجه داشته باشید و قبل از ارسال اشکالات املایی، دستور زبانی، نگارشی و سبکی متن را بررسی کنید تا یادداشت‌تان از این اشتباهات بری باشد.
- کاور ــ لتر برای مخاطب عمومی نیست. نام و اطلاعات تماس مسئول مربوطه را از سایت جشنواره پیدا کنید و یادداشت را خطاب به او بنویسید.
- اختلاف منطقه‌های زمانی را در نظر داشته باشید و کاور ــ لتر را در زمان شب و یا شب جمعه ارسال نکنید. در طول آخر هفته صدها نامه به صندوق پست الکترونیکی جشنواره می‌رسد و احتمال زیادی دارد که ایمیل شما در این میان نادیده بماند. همچنین حواستان به تقویم جشنواره باشد، چرا که عموما ایمیل‌های مربوط به جشنواره پس از تایم مقرر بسته شده و نامه‌ی شما به دست مسئول مربوطه نمی‌رسد.
بر ویژگی‌های مورد توجه جشنواره‌های خاص در فیلم‌تان تاکید کنید
- قبل از نوشتن کاور ــ لتر لیست نمایش جشنواره‌ها را بررسی کنید تا بفهمید یک جشنواره‌ی مشخص چه فیلم‌هایی را ترجیح می‌دهد و چه فیلم‌هایی را هرگز نمایش نمی‌دهد. در کاور ــ لتر باید نشان دهید که فیلم شما بر چه اساسی می‌تواند مطابق با سلیقه و پسند جشنواره‌ی مورد نظر باشد.
- همه‌ی اعضای هیات انتخاب بر زبان و مولفه‌های هنری فیلم توجه می‌کنند. بسیاری از آن‌ها به تجربه‌های مربوط به ژانرها و قالب‌ها اهمیت می‌دهند. برای مثال ممکن است فیلم شما در یک پلان ضبط شده باشد (مثل فیلم «پرواز یک گلوله» ساخته‌ی بیتا بوبونتس[۱])، ممکن است بیش از ۵۰ فیلم‌بردار از سراسر جهان بر روی پروژه‌ی شما کار کرده باشند (مثل فیلم «ستایش هیچ» اثر بوریس میتیک کارگردان صربستانی[۲]) و یا فیلم شما ترکیبی از تصاویر مونتاژی دستگاه ضبط دیجیتال ویدیو باشد که در یوتیوب بارگذاری شده است (مثل فیلم «جاده» ساخته‌ی دیمیتری کلاشینکوف[۳]) که در این صورت لازم است در کاور ــ لتر به آن اشاره شود.
- اگر فیلم شما حاوی پلان‌های بکری است که پیش از این در فیلمی دیده نشده و یا در مکان‌های غیرعادی، دور افتاده مثل زیر آب، کوهستان، معدن، کشتی یا هر مکان کمتر شناخته شده‌ای فیلم‌برداری شده، در کاور ــ لتر آن را قید کنید.
- جشنواره‌های زیادی برگزار می‌شود که فیلم‌هایی با موضوعات ویژه مثل حقوق بشر، همجنسگرایی، محیط زیست، موسیقی، انسان شناسی و… را در راس توجه قرار می‌دهند. گاهی اوقات جشنواره‌های بزرگ نیز دارای بخش‌های موضوعی جداگانه‌ای هستند. برای مثال در جشنواره‌های فیلم کراکوف[۴]، ایدفا[۵]، زاگرب داکس[۶] بخش ویژه‌ای به مستندهایی درباره‌ی موسیقی اختصاص داده شده است. همچنین در جشنواره‌های شفیلد داچ[۷] و فِست فستیوال لهستان[۸] جوایز بخش محیط زیست به فیلم‌هایی تعلق می‌گیرد که درباره‌ی مشکلات زیست محیطی دنیای مدرن ساخته شده‌اند. جشنواره برلین[۹] نیز در یک بخش غیر رقابتی به فیلم‌هایی با موضاعات مردم بومی می‌پردازد. گاهی ممکن است موضوعات بخش‌های ویژه‌ی جشنواره‌ها از سالی به سال دیگر تغییر کند. برای مثال در بخش فیلم‌های بومی برلیناله در سال ۲۰۱۷ تمرکز بر فیلم‌هایی بود که به بومیان قطب شمال می‌پرداخت شامل ۴ فیلم روسی که در یاکوتیا[۱۰] ضبط شده بود و در سال ۲۰۱۹ تمرکز بر فیلم‌هایی از کشورها و جزایر اقیانوس آرام بود. در مجموع اگر فیلم شما از نظر موضوعی با جشنواره یا با بخش‌هایی از جشنواره مطابقت دارد در کاور ــ لتر حتما به آن تاکید کنید.
برای همکاری، حضور و ارتباط با جشنواره اعلام آمادگی کنید
- جشنواره‌ها با کنجکاوی ویژه‌ای رشد حرفه‌ای فیلم‌سازان حاضر در جشنواره را پیگیری می‌کنند و در صورت امکان سعی می‌کنند از آن‌ها در پیش برد پروژه‌هایشان حمایت کنند. مدیران برگزاری جشنواره‌ها علاقه‌مندند تا فیلم‌های جدید این کارگردانان را ببینند. در چنین شرایطی عموما هزینه‌های ثبت فیلم در جشنواره را نیز رایگان می‌کنند. اگر شما یا یکی از عوامل تولید فیلم‌تان قبلا در جشنواره‌ای حضور داشته‌اید، حتما این موضوع را در کاور ــ لتر یادآوری کنید.
- جشنواره‌ها تمایل دارند فیلم‌سازان در برنامه‌ها حضور پیدا کنند تا بتوانند شخصا با مخاطبانشان ارتباط بگیرند. همچنین برخی از جشنواره‌ها برای فیلم‌سازان محلی برنامههای ویژه‌ای در نظر می‌گیرند که گاهی با پرداخت کمک هزینه همراه است. بنابراین اگر می‌توانید در اکران فیلم‌تان حضور داشته باشید و یا این امکان وجود دارد که جشنواره در شهر و زادگاه شما برگزار شود، حتما در کاور ــ لتر مسئول مربوطه در جشنواره را از این موضوع مطلع کنید.
- اگر فیلم شما ربطی به شهر یا کشور برگزارکننده‌ی جشنواره دارد، این موضوع می‌تواند جذاب‌ترین اطلاعات درباره‌ی فیلم شما برای هیات انتخاب باشد، پس آن را دست کم نگیرید و حتما به آن اشاره کنید. برای مثال اگر فیلم پلان‌هایی درباره‌ی رقص در ایتالیا، فحشا در هند و یا موسیقی در انگلستان دارد، جشنواره‌های این کشورها حتما علاقه‌مند به دیدن فیلم شما خواهند بود.
- اگر ارتباط خاصی بین جشنواره و فیلم‌تان پیدا نکردید، تاثیرگذارترین کار نشان دادن تسلط شما به ابعاد مختلف فیلم‌تان و اطلاعات خوب شما از جشنواره است. برای این کار برنامه‌ی سال‌های پیش جشنواره را مطالعه کنید، شاید شباهتی میان فیلم خودتان و آثار برگزیده‌ی سال‌های پیش بیابید، در این صورت می‌توانید توجه جشنواره را به این نکته جلب کنید. برای مثال اگر جایزه‌ی بزرگ یک جشنواره را فیلمی در ژانر مستند طنز از آن خود کرده و فیلم شما نیز در همین ژانر ساخته شده، حتما این موضوع را در کاور ــ لتر ذکر کنید. اگر مشابهتی که روی آن تاکید می‌کنید حقیقی باشد، شما جشنواره‌ی درستی را برای نمایش فیلم‌تان انتخاب کرده‌اید.
سوابق حضور و افتخارات فیلم در دیگر جشنواره‌ها را گزارش دهید
- اشاره به تاریخچه‌ی افتخارات فیلم در جشنواره‌ها از نکات مهم نوشتن کاور ــ لتر است. اگر فیلم‌تان قبلا در جشنواره‌ای اکران شده حتما این موضوع را به مسئول مربوطه گزارش دهید. اگر مذاکرات یا توافقاتی درباره‌ی اکران فیلم‌هایتان صورت گرفته، آن را نیز در کاور ــ لتر بنویسید. اگر فیلم شما توسط جشنواره‌ها یا همکاران معتبر تایید شده باشد هیات انتخاب آن فیلم را با دقت ویژه‌ای تماشا خواهد کرد.
- برای هیات انتخاب جشنواره‌های کوچک خارجی جالب است که بدانند که فیلم در داخل کشور تولیدکننده به چه شکلی روابطش را گسترش داده است: برای مثال مشارکت در فیلم به چه تعداد بوده و فیلم در چه مکان‌هایی اکران شده است.
- هنگام نوشتن کاور ــ لتر حواستان باشد که جشنواره‌های بزرگ و برتر حقوق نخستین نمایش[۱۱] جهانی و بین‌المللی آثار را در نظر می‌گیرند، از این رو قواعد مربوط به حقوق نخستین نمایش جشنواره‌ها را با دقت بررسی کنید. پیشنهاد می‌کنیم قبل از هر چیز آیین نامه‌ی جشنواره را مطالعه کنید تا با سیاست نخستین پخش آثار در آن آشنا شوید. اگرچه به طور کلی جشنواره‌های کمی هستند که قوانین سفت و سختی در این باره دارند و حتی اکران گسترده‌ی فیلم نیز اشکال مختلفی از حقوق نخستین نمایش را شامل می‌شود؛ از حق نخستین نمایش جهانی و بین‌المللی گرفته تا حق نخستین نمایش ملی، منطقه‌ای و محلی. برای مثال برای شرکت در جشنواره‌ی فیلم مستند هات اسپرینگز[۱۲] نخستین نمایش در آمریکای شمالی مد نظر قرار می‌گیرد و برای جشنواری نیویورک داک[۱۳] نخستین نمایش در نیویورک و کلانشهر‌های آن ملاک است.
حمایت افراد مشهور و متخصص صنعت سینما از فیلم‌تان را ذکر کنید
- افراد مشهوری که ارتباط مستقیمی با پروژه‌ی شما دارند را نام ببرید. برای مثال اگر ایگی پاپ[۱۴] برای کار شما آهنگی ساخته یا ویکتور کوساکوفسکی[۱۵] کارگردان هنری پروژه‌ی شما بوده است، این موارد را در کاور ــ لتر از قلم نیندازید. اگر فیلم شما به عنوان نامزد دریافت جایزه‌ی سینمایی جدی یا معتبری معرفی شده این مورد را نیز در کاور ــ لتر مطرح کنید. تنها نکته‌ی مهم این است که مواردی که عنوان می‌کنید با واقعیت مطابقت داشته و قابل پیگیری باشد.
- اگر در طول یک کارگاه آموزشی و یا در حین پیش برد پروژه نمایندگان مطرح و شناخته شده‌ی سینما بنا به وظیفه‌ای که به آن‌ها محول شده نظراتی درباره‌ی پروژه‌ی شما ارائه دادند، بهتر است آن را در کاور ــ لتر مطرح نکنید.
در نوشتن کاور ــ لتر از چه چیزهایی اجتناب کنیم؟
- «ببخشید که شما را به زحمت انداختم»؛ برای شروع از این جمله استفاده نکنید
چنین آغازی برای نوشتن یک نامه تنها زمانی مناسب به نظر می‌رسد که آن را خطاب به یکی از اعضای مطرح هیات انتخاب بنویسید که مشغله‌ی زیادی دارد و رسیدگی به نامه خارج از وظایف تعریف شده‌ی او باشد. در سایر موارد توصیه نمی‌شود کاور ــ لتر را به چنین جمله‌ای شروع کنید، پاسخگویی به سوالات مطرح شده و خواندن کاور ــ لتر بخشی از کار کمیته‌ی اجرایی جشنواره است و با ارسال آن چیزی را به کسی تحمیل نمی‌کنید بلکه بر اهمیت ارتباط میان صاحب اثر/فیلم‌ساز و برگزارکنندگان جشنواره صحه می‌گذارید.
- مشکلات تولید را گزارش ندهید.
اشاره به سختی‌های تولید و پس تولید و یا اینکه چقدر این فیلم بازتاب تجربه‌ی شخصی شماست، در کاور ــ لتر امر زائدی‌ست. به یاد داشته باشید که این یادداشت برای ارتقای جایگاه و اهمیت فیلم شما طراحی شده است و جایی برای نوشتن اظهارات رایج و معمول فیلم‌سازان نیست. مشکلات تولید و یا برداشت‌های شخصیتان از فیلم را می‌توانید به یادداشت کارگردان و یا نشست‌های مطبوعاتی و جلسات پرسش و پاسخ محول کنید. در کاور ــ لتر بهتر است تنها در مورد چیزهایی بنویسید که اهمیت ساخت این فیلم را به تصویر می‌کشد.
- متن را با افزودن فایل تصاویر و لینک‌های اختیاری سنگین نکنید.
به متن کاور ــ لتر عکس، بیوگرافی و فیلم‌شناسی کارگردان، لیست عوامل تولید و یا لینک فایل اصلی فیلم را پیوست نکنید. صندوق پستی بسیاری از جشنواره‌ها فقط مجاز به دریافت نامه‌هایی با حجم پایین است و ایمیل‌هایی که انواع فایل‌ها به آن پیوست شده باشد برگشت داده می‌شود. بهتر است تنها یک فریم عکس معرف از صحنه‌ی فیلم با حداکثر حجم ۳۰۰ کیلوبایت و با فرمت jpg و لینک تریلر یا لینک سایت فیلم را به متن کاور ــ لتر پیوست کنید.
منبع: وب‌سایت فست ایجنت
[۱] “The Flight of a Bullet” Directed by Beata Bubunets
[۲] “Praise to Nothing” Directed by Serbian director Boris Mitic
[۳] “The Road” Directed by Dmitry Kalashnikov
[۴] Krakow Film Festival
[۵] IDFA Festival
[۶] ZagrebDox Festival
[۷] Sheffield Doc
[۸] Fest festival
[۹] Biennale Berlinale
[۱۰] Yakutia
[۱۱] Premiere
[۱۲] Hot Springs Documentary Film Festival
[۱۳] DOC NYC
[۱۴] Iggy Pop
[۱۵] Viktor Kosakovsky
فیدان در شبکههای اجتماعی