جناب آقای دکتر صالحی
وزیر محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی
سلام و احترام
ممنون و سپاسگزار هستیم که وقت خود را دراختیار ما قرار داده‌اید.
انجمن فیلم کوتاه ایران به عنوان نهادی صنفی با بیش از ۳۲۰ عضو، نماینده جامعه بزرگ و حرفه‌ای فیلم‌سازان فیلم کوتاه کشور است. آنچه در زیر خواهد آمد، مهمترین دغدغه‌ها، نیازها و مطالبات جامعه فیلم کوتاه کشور است که امیدواریم با نظر مساعد جنابعالی برای رفع آن‌ها اقدام شود.
درآغاز چند یادآوری کوتاه:
فیلم کوتاه بخشی از بدنه سینمایی کشور است اما الزاما و چنانچه در بسیاری از اسناد خود وزارت ارشاد ذکر شده فقط پایه ورود به فیلم بلند سینمایی نیست. اگرچه این سال‌ها، فیلم‌سازان کوتاه، بخشی از نوزایی نیروی انسانی و فکری سینمای کشور را نیز باعث شده‌اند.
فیلم کوتاه یک جریان مستقل است و می‌تواند به عنوان بخشی از سرمایه‌گذاری اجتماعی، هنری و صنعتی در سینمای کشور به حساب آید. فیلم کوتاه بخشی از دانش اجتماعی روزگار ماست. فیلم‌ها بهتر ازیک تحقیق دانشگاهی، اجتماع خود را نمایندگی می‌کنند. فیلم‌های کوتاه را باید به عنوان یک پدیده اجتماعی فارغ از اینکه بخشی از دنیای سینما هستند یا نیستند، ببینیم. پدیده‌ای که دانش ما را از جهان و منظر ما را از جهان معاصر تغییر می‌دهد. این تغییر منظر، بخشی از وظایف فرهنگی و ارشادی است.
وقتی از فیلم کوتاه حرف می‌زنیم دقیقا از یک انتقال حرف می‌زنیم. ازیک تغییر، پیله‌ای که در حال شکل‌گیری است و لازم است تا دوران گذار خود را طی کند. مهم نیست این گذار یک گذار تخصصی و حرفه‌ای ست و یا یک گذار فکری. مهم امکان گذار است، که بخشی از وظیفه مدیران فرهنگی کشور است.
فیلم کوتاه البته تجربه سینمای بلند هم هست. اما آزادتر، جسورانه‌تر، معترض‌تر، سرخوش‌تر و چالاک‌تر. فیلم کوتاه گزینه‌های بهتری برای آینده سینمای کشور روی میز می‌گذارد تا خود فیلم بلند. شکل تولید فیلم‌های با بودجه محدود، شکل تولید فیلم‌های سینمایی با شکل‌های غیر‌معمول برای عبور از چالش‌های اقتصادی و حرفه‌ای و تخصصی در کشور، طرح موضوعات اجتماعی و ده‌ها تجربه ریزو درشت دیگر پیشنهاد‌های فیلم کوتاهی ست که بسیار زودتر از فیلم بلند تجربه شده است. حتی پیشنهاد حضور و عرضه فیلم در فضاهای مجازی نیز پیشنهاد تجربه شده فیلم کوتاهی ست. بنابراین فیلم کوتاه یک آزمایشگاه کوچک و کارآمد برای سینمای بلند است.
در سال حدود ۳۰۰ تا ۵۰۰ فیلم کوتاه حرفه‌ای تولید می‌شود که هزینه تولید ریالی آن چیزی کمتر از ۷ میلیارد تومان است. در حالی که ارزش واقعی تولید آن‌ها بسیار بیشتر است. هر سال رقمی حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ فیلم کوتاه غیرحرفه‌ای و آموزشی نیز تولید می‌شود که مربوط به تجربه‌های شخصی، تمرینی و کلاس‌های آموزشی و گاه سفارشی است که اطلاع دقیقی از هزینه آن نیست.
براساس آمار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، (گزارش صنعت سینمای ایران ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۴ / معاونت توسعه فناوری و مطالعات سینمایی شهریور ۱۳۹۵ / صفحه ۳۸ ) انجمن سینمای جوانان ایران در یک دوره یازده ساله تنها از حدود ۴ درصد از تولیدات فیلم کوتاه کشور حمایت کرده است که رقم بسیار ناچیزی است. یعنی در یک دوره یازده ساله فقط ۷۴۰ فیلم در میان حدود ۱۸۰۰۰ فیلم کوتاه ثبت شده! بنابراین بخش بزرگی از این تولید و چرخه مالی فیلم کوتاه در بخش‌های خصوصی و عمدتا توسط خود فیلم‌سازان تامین می‌شود.
هرساله تعداد فراوانی از فیلم‌های کوتاه در جشنواره‌ها و مجامع جهانی حضور می‌یابند که تعداد آن از فیلم‌های بلند به مراتب بیشتر است و تعداد جوایز کسب شده نیز به مراتب بیشتر از فیلم بلند است. در شش ماهه اول سال جاری ۳۱۲ فیلم کوتاه از ۲۸۸ فیلم‌ساز موفق شده‌اند آمار ۷۹۴ مورد حضور بین‌المللی در جشنواره‌های ۶۳ کشور جهان را ثبت کنند. ۲۰۶ فیلم کوتاه داستانی، ۶۵ انیمیشن کوتاه، ۳۰ مستند کوتاه و ۱۱ فیلم کوتاه تجربی مجموع ۳۱۲ فیلم کوتاه ایرانی را تشکیل می‌دهند. از این میزان حضور نیز بیشتر از ۱۶۰ جایزه جهانی بدست آمده است.
سهم فروش و پخش فیلم کوتاه البته ناچیز است ولی به نظر ما اشکال کار در برنامه‌ریزی و نگاه به اکران و نمایش فیلم کوتاه است که با معادلات فیلم بلند هم‌خوانی ندارد معادلات معمول تولید و فروش و پخش در فیلم‌های بلند و سینمای حرفه‌ای و حتی دلایل ساخت فیلم کوتاه الزاما در فیلم کوتاه قابل اجرا نبوده و گاه غلط است. این نکته یکی از مهمترین تفاوت‌های موجود میان تصور مدیران و برنامه‌ریزان سینمایی با بدنه فیلم کوتاه کشور است. اگرچه طرح‌هایی برای کمک به اقتصاد فیلم کوتاه در دست اقدام است که مهمترین آن بهره‌گیری از نمایش در فضای مجازی ست اما زیرساخت‌های این شیوه نمایش برای فیلم کوتاه چندان مناسب نیست.
فیلم‌سازان و دست اندرکاران فیلم کوتاه کشور نیز درگیر مسائل و مشکلات معیشت و بیمه و بازنشستگی هستند و آن‌ها نیز چشم به طرح و تصویب لایحه نظان سینمایی دارند.
چند درخواست :
سیاست‌گذاری‌ها برای فیلم کوتاه باید و باید با مشارکت دست اندرکاران و فیلم‌سازان فیلم کوتاه کشور که در جریان مناسبات تولید و ساخت هستند انجام شود. این یکی از مهمترین مطالبات فیلم‌سازان است چرا که مسائل و مشکلات فیلم کوتاه با آنچه در سینمای بلند مطرح است تفاوت‌های جدی دارد. معمولا تصمیم گیری‌ها برای فیلم کوتاه توسط بخشی از مدیران و سیاستگذاران انجام می‌شود که مناسبت چندانی با فیلم کوتاه ندارند . بدنه امروز فیلم کوتاه و انجمن فیلم کوتاه ایران آنقدر قدرت و توان دارد که بتواند در برنامه ریزی‌های کلان مشارکت کند و یا حداقل مورد مشورت قرار گیرد.
برخلاف آنچه مطرح می‌شود فیلم کوتاه همواره، همواره و همواره نیازمند حمایت است. قرار دادن فیلم کوتاه در چرخه اقتصادی تولید و فروش مهلک‌ترین تصمیمی است که می‌تواند گرفته شود. اگرچه از هرگونه چرخه صحیح اقتصادی و مالی برای فیلم کوتاه استقبال می‌کنیم اما صراحتا اعلام می‌کنیم که سازوکار این چرخه اقتصادی کارگردانان و فیلم‌سازان فیلم کوتاه کشور نیستند و بخش‌های دیگری باید این کار را انجام دهند. حمایت از فیلم کوتاه نوعی سرمایه‌گذاری است و منفعت مالی آن در دراز مدت به بدنه سینما خواهد رسید. تجربه جهانی هم به ما می‌گوید که دولت‌ها از راه‌های مختلف به فیلم کوتاه یارانه می‌دهند. فیلم کوتاه به عنوان بخشی از جریان روشنگری، امیدواری، نشاط و تلاش در جامعه، نیازمند حمایت همیشگی است.
بدنه کهنه و قدیمی تهیه‌کنندگان فیلم سینمایی به هیچ قیمتی سازوکاری برای مشارکت با فیلم‌سازان فیلم کوتاه را قبول نمی‌کنند. لازم است تا روش‌هایی برای مشارکت تهیه کنندگان سینمایی در کشور برای تولید فیلم کوتاه فراهم شود.
در سال‌های گذشته بخش‌های مهمی از مراکز تهیه و تولید فیلم کوتاه از دایره تولید فیلم کوتاه خارج شده‌اند که این تصمیم به ضرر و زیان فیلم‌سازان تمام شده است. لازم است تا از طریق هماهنگی و رایزنی‌های مدیریت کلان کشور مراکزی همچون تلویزیون، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، حوزه هنری، سازمان‌ها و نهادها و حتی موسسات اقتصادی… دوباره به چرخه تولید فیلم کوتاه بازگردند.
هرگونه فعالیت اقتصادی برای فیلم کوتاه نیازمند روشن شدن وضعیت مالکیت فیلم‌های کوتاه است. انجمن فیلم کوتاه مصرانه خواهان ایجاد سامانه ثبت و صدور پروانه مالکیت برای فیلم کوتاه است و امیدوار است که وزارت ارشاد این سامانه را به عنوان سامانه رسمی صدور پروانه مالکیت به رسمیت بشناسد.
در سال‌های گذشته تغییرات پیوسته در مدیریت انجمن سینمای جوانان لطمه‌های بزرگی به فیلم کوتاه زده است. بنابراین لازم است حتی المکان از تغییر مدیریت‌ها پرهیز شود و یا سیاست‌های واحد و کلان‌تری با مشارکت خود فیلم‌سازان فیلم کوتاه طراحی شده تا وضعیت فیلم کوتاه با سلیقه‌های شخصی تغییر نکند. لازم است قدرت انجمن سینمای جوانان ایران به عنوان تنها مرکز حمایت از فیلم کوتاه برای تولید و آموزش فیلم کوتاه افزایش یابد. افزایش بودجه تولید یک ضرورت است.( ما نمی‌دانیم علی رغم وعده وزیر ارشاد وقت در سال قبل مبنی بر افزایش دو برابری بودجه تولید انجمن سینمای جوانان آیا رخ داده است یا خیر؟ )اگرچه بخشی از سیاست‌های فعلی معاونت سینمایی نهضت تولید محتوا ست ولی لازم است به این نکته توجه کنیم که نهضت تولید محتوا همچنان که نیازمند افزایش کمی تولید است بیشتر از آن نیازمند افزایش کیفیت تولید است. ورود به بازارهای جهانی نیازمند داشتن کیفیت است و کیفیت هزینه بر است. به نظر می‌رسد تعداد کمی تولید فیلم کوتاه در کشور به عدد قابل توجه خود رسیده و در شرایط فعلی افزایش کیفی تولید به روش‌های گوناگون باید مورد توجه قرار گیرد.
تاسیس صندوق حمایت از تولید و پخش فیلم کوتاه یکی از نیازهای چند ساله فیلم‌سازان است. این صندوق با مشارکت خود فیلم‌سازان در انجمن فیلم کوتاه در حال تاسیس است اما نیاز به حمایت اولیه مالی دارد تا به عنوان پشتوانه این صندوق عمل نماید. این صندوق به روش‌های مختلف حمایت‌های لازم از تولید و نمایش و پخش فیلم کوتاه را انجام می‌دهد و قدم بزرگی است برای کمک و تقویت و استقلال مالی فیلم‌سازان. عضوگیری برای شکل‌گیری این صندوق در قالب باشگاه دوستداران فیلم کوتاه آغاز شده و امیدواریم بتوانیم هرچه زودتر این صندوق را راه اندازی کنیم. امیدواریم این صندوق کمکی در جهت سیاست استقلال مالی و اقتصادی فیلم کوتاه باشد.
و در پایان چند تشکر :
از معاونت محترم سینمایی کشور که علی رغم تفاوت دیدگاه‌ها، ولی با گشاده دستی راه را برای حل مشکلات فیلم کوتاه هموارتر کرده‌اند و امیدواریم این رویه ادامه یابد.
از دبیر سی و ششمین جشنواره فیلم فجر که با انجام گفتگو با انجمن فیلم کوتاه مصمم به حفظ سیمرغ بهترین فیلم کوتاه در جشنواره فیلم فجر شد و آن را در آیین نامه سال جاری قرار داد.
از مدیریت جدید موزه سینما که بالاخره بعد از سال‌ها و درخواست‌های مکرر فیلم‌سازان، مصمم به ایجاد ویترین تازه‌ای در موزه سینما برای نمایش بخشی از اسناد و افتخارات فیلم کوتاه شد. اگرچه معتقدیم حمایت شما می‌تواند منجر به ایجاد موزه بزرگ‌تری به عنوان خانه فیلم کوتاه ایران شود.
از مدیر جوان انجمن سینمای جوان نیز باید تشکر کرد که با علاقه‌مندی، مشورت فیلم‌سازان فیلم کوتاه و انجمن فیلم کوتاه را در برنامه‌ریزی‌ها به کار می‌گیرد و این همکاری منجر به نتایج درخشانی برای فیلم کوتاه شده است.
با تشکر
مسعود امینی تیرانی
رییس هیات مدیره انجمن فیلم کوتاه ایران
فیدان در شبکههای اجتماعی