مقدمه
آنچه پیش روی ماست فرصتی نقادانه است و چالشی سخت بر سر ماهیت و چرایی فیلم کوتاه در کالبد کلانش و فیلم‌های کوتاه پیش رو در مجموعه آثار راه یافته به هشتمین جشن مستقل فیلم کوتاه. بحث و مجادله‌ای در دو سطح تحریریه مرکزی فیدان و در نهایت نویسندگان و منتقدین و البته همراهان عزیزی که در دوران گذار و گسترش فیدان افتخار همراهی و همکاری به ما داده‌اند و حاصل این همراهی دو فهرستی است که پیش روی شما قرار گرفته.
اما نخستین دوره کاملا مستقل جشن فیلم کوتاه (مستقل از بدنه جشن خانه سینما، نه مستقل به معنای توجه به سینمای مستقل ــ لطفا این موضوع را که خود ایسفا هم ادعایی روی آن ندارد را اشتباه نگیریم) ما را بر آن می‌دارد تا تمرکز و توجه روی فیلم‌ها را به فرصت‌های بیشمار پیش رو در سال جدید سینمایی واگذاریم و به خود جشن مستقل فیلم کوتاه به عنوان بازیگری مهم در جریان سینمای کوتاه کشور بپردازیم.
بازیگری که با بررسی آثار راه یافته به نخستین دوره مستقلش، آثار بیرون مانده از فهرست نهایی‌اش و در نهایت کیفیت برگزاری‌اش متوجه نقاط ضعف مهمی می‌شویم که اتفاقا به خاطر اهمیت جایگاهش بسیار پررنگ‌تر هم هستند. متاسفیم از این که کیفیت چینش اعضای کمیته انتخاب، در کنار روش جدید انتخاب آثاری که در این دوره از آن استفاده شد را با توجه به تعداد بیش از اندازه بالای فیلم‌های کوتاه «شایسته» بیرون مانده و آثار نچندان با کیفیت راه یافته… متوجه ایرادات مهمی می‌بینیم. نکته اول در خصوص حساسیت جایگاه و وظیفه اعضای هیات انتخاب هر جشنواره‌ای مطرح می‌شود. جایگاه تشخیص و عیار سنجی استعدادهای نهفته حتی در کالبد فیلم‌های پر ایراد، جایگاهی حساس و پر مخاطره است که هرگز نباید با جایگاه داوری اشتباه گرفته شود. بحث «من با این موافقم و با آن نه» در مرحله انتخاب تا حد زیادی رنگ می‌بازد و مسئله «این فیلم‌ساز چطور به وسیله ابزارش با مفهوم پس ذهنش وارد بحث شده است» و یا «این فیلم‌ساز تا چه اندازه در مسیر شکل دادن به اثرش «سینما» و «زبان» آن در مرحله اول و مدیوم «فیلم کوتاه» در مرحله بعدی را کاویده است» اهمیت می‌یابد. اساسا با توجه به همین عیار استعدادیابی هم هست که هیات انتخاب دو دوره گذشته باید به تعداد بالای نامزدی «آرا» ببالند چون این آن‌ها بودند که استعداد و نگاه ساختارمند یوسف کارگر را در پس کرختی و خام دستی «آغی» تشخیص دادند. اما هیات انتخاب این دوره به همان اندازه که در تشخیص خوب بودن فیلم‌های فیلم‌سازان موفق و با سابقه کار درخشان و سختی نکرده است، در ارزش گذاری فیلم‌های فیلم‌سازان تازه واردتر یا فیلم‌های بگویم غیرمتعارف‌تر تا حد زیادی مسیر را به اشتباه رفته. علاوه بر آن ساختار فریبنده انتخاب این دوره که «همه» ما در ابتدای مسیر فریب مراحل متعدد و شکل به اصطلاح سیستماتیکش را خوردیم عملا روند حساس ذکر شده را به مکانیکی‌ترین حالت ممکن درآورده است. اتفاقا مرحله انتخاب مرحله بحث و گفتگو و توجه به رویکردهاست. بحث حسایت کمیته انتخاب آنقدر مهم است که جشنواره‌های معتبر جهانی سال‌ها وقت صرف پرورش تک تک اعضایش می‌کنند و مرحله انتخاب فیلم‌ها را نه در چند روز و چند هفته که در فرآیندی چندین ماهه یا حتی یکساله نهایی می‌کنند. روند مکانیکی شکل گرفته در این دوره جشن با این عنوان که «بحثی نباشد و تنها رای موافق و مخالف اعلام شود» تمامی فرصت‌های ممکن برای کشف بارقه‌های استعداد را از میان برده است و نتیجه بیرون ماندن تعداد زیادی فیلم و فیلم‌ساز مستعد است و ورود انبوه فیلم‌های متظاهری و مقلد است.
از سویی دیگر شکل یکنواخت و کسل کننده جشنواره‌های ملی که در جشن هم شاهد تکرار شدن آن هستیم اهمیت پیش کشیدن مباحث متعددی را شکل می‌دهد. متاسفانه در مواجهه با فیلم‌ها جذابیت صرف قصه گویی، اختلات و سوء تفاهم در محدود کردن مسئله فیلم‌های جشنواره‌ای به جشنواره‌های خارجی و نادیده گرفتن مفهوم فیلم جشنواره‌ای و انبوه فیلم‌هایی که اتفاقا در سودای جشنواره‌های داخلی ساخته می‌شوند و نه دغدغه سینمایی، نادیده گرفتن رفتارها و کنش‌های فرمیک از سوی فیلم‌سازها و نادیده گرفته شدن فیلم‌ها فرم گرا مسائل حادی هستند که با وجود پیشرفت‌های اخیر و انکارناپذیر سینمای کوتاه در ابعاد مختلف در حال وارد کردن آسیب‌های جدی به همین بدنه هستند. امیدواریم در ادامه بتوانیم در بسط و شرح این مسائل متن‌های منسجمی را منتشر کنیم.
در مواجهه با فهرست پیش رو و اختلافات اساسی آن با فیلم‌های مورد توجه جشن نیز در ادامه مطالب مفصل و متنوعی روی فیدان منتشر خواهد شد. اما در توضیح اینکه چرا چهل و شش فیلم نه و فقط بیست فیلم، تنها این توضیح که: از بین فیلم‌های بیرون مانده از ارزیابی مجموعه نویسندگان فیدان بسیار اندک و ناچیزند فیلم‌هایی که انگیزه بحثی را پیش بکشند و همان فیلم‌ها هم در مقایسه با آثار درخشان بیرون مانده از فهرست راه یافتگان جشن به راحتی قابل چشم پوششی هستند.
جای دارد از اعضای هیات مدیره ایسفا و ستاد برگزاری جشن هشتم به خاطر همکاری صورت گرفته با مجموعه فیدان کمال تشکر و قدردانی را داشته باشیم.
فیدان در شبکههای اجتماعی